Géhéniau, Jules François Joseph (1909-1991)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Wiskundige en kernfysicus, geboren te Twee-Akren op 31 maart 1909 en overleden te Brussel op 11 juni 1991.

Biografie

Géhéniau volgde middelbaar onderwijs aan het Atheneum van Aat. Van 1927 tot 1931 studeerde hij natuurkunde en wiskunde aan de ULB. In juli 1931 promoveerde hij tot doctor in de natuurkunde en de wiskunde. Hij was de assistent van Théophile De Donder. Hij was ook één van de eerste onderzoekers aan het NFWO. In 1934 verbleef hij voor de eerste keer in Parijs. Tussen 1936 en 1939 volgden nog verschillende werkbezoeken. In 1938 sleepte hij een aggregaatsdiploma hoger onderwijs in de wacht met een thesis getiteld Mécanique ondulatoire de l’électron et du photon.

Tijdens de oorlog was Géhéniau actief in de verzetsbeweging het Onafhankelijkheidsfront, waarin hij verantwoordelijk was voor de clandestiene publicaties, het rekruteren van leden en het verzamelen van informatie. Bovendien organiseerde hij tijdens de sluiting van de ULB mee het clandestiene onderwijs.

In 1944 werd Géhéniau bevorderd tot professor aan de ULB. In 1948 verbleef hij op vraag van Wolfgang Pauli (1900-1958) voor de eerste maal in Zürich. Er zouden nog verschillende verblijven volgen. Hij reisde ook regelmatig naar het Max Planck Instituut in München. Van 1959 tot 1975 participeerde hij actief aan de activiteiten van het ECFA (Comité européenne pour les futurs accélérateurs), een orgaan gecreeërd door de C.E.R.N. Daarnaast was hij actief aan het Interuniversitair Instituut voor Kernwetenschappen en aan het Solvay Instituut. In 1947 was Géhéniau nauw betrokken bij de oprichting van het Centre de Physique nucléaire. Hij was van 1964 tot 1966 decaan van de Faculteit Wetenschappen aan de ULB.

In 1948 werd Géhéniau laureaat ARB met de publicatie Etude sur les champs spinoriels et leur quantification. Op 9 december 1950 werd hij tot corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique benoemd. Zijn officieel lidmaatschap volgde op 14 december 1957. In 1967 werd hij gekozen als hoofd van de Klasse Wetenschappen.

Werken

Géhéniau schreef werken over de veldentheorie en kantumelektrodynamica. In navolging van zijn leermeester Théophile De Donder koesterde hij een wetenschappelijke passie voor het vraagstuk van de algemene relativiteit. Hij werkte nauw samen met Louis de Broglie (1892-1987). In juni 1955 organiseerde Géhéniau aan de ULB in samenwerking met het Belgisch Centrum voor Wiskundig Onderzoek een colloquium over de oplossingen van de Einstein-Maxwell-vergelijkingen, Einsteins unitaire veldtheorie en de toepassing van de technieken van de groepentheorie op de algemene relativiteit.

Léon Van Hove was een leerling van hem.

Publicaties

• Lijst met publicaties in: Binon, Freddy en Demeur, Marcel, "Jules Géhéniau", in: Annuaire ARB, 2004, p. 7-10.
  

Bibliografie

• Demeur, Marcel,"Jules Géhéniau", in: Nouvelle Biographie Nationale, vol.7, p. 150-153.
• Marage, Pierre, "De kernfysica en de deeltjesfyscia", in: Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia, 2001, vol. 2, 85 en 92.
• Binon, Freddy en Demeur, Marcel, "Jules Géhéniau", In: Annuaire ARB,2004, 1-10.