Van den Dungen, François Henri Antoine (1898-1965)

EnglishNederlandsfrançais

FR

François Van den Dungen (1898-1965)

Ingenieur en natuurkundige, geboren te Sint-Gillis (Brussel) op 4 juni 1898 en overleden te Watermaal-Bosvoorde op 22 mei 1965.

Biografie

Frans Van den Dungen werd geboren op 4 juni 1898 te Sint-Gillis. Hij volgde Grieks-Latijn aan het Atheneum van Sint-Gillis. Omdat de universiteiten gesloten waren tijdens de Eerste Wereldoorlog doceerden enkele professoren van de ULB in het Atheneum. Frans Van den Dungen volgde deze clandestiene lessen. Tijdens deze periode ontmoette hij Théophile De Donder.

In 1922 behaalde hij zijn diploma mijningenieur aan de ULB. Nadien verbleef hij gedurende één jaar in Parijs, waar hij aan de Sorbonne de lessen van Borel, Goursat en Picard volgde. Aansluitend volgde hij aan het Collège de France de cursussen van Paul Langevin. Hij werd benoemd tot assistent van E.W. Bogaert aan de Ecole polytechnique aan de ULB. In 1927 werd hij gewoon hoogleraar aan de ULB. Hij doceerde onder meer de rationele mechanica. In 1930 werd aan de ULB door de Faculteit Toegepaste Wetenschappen een nieuwe specialisatie voor ingenieurs ingevoerd, namelijk ingenieur radio-elektriciteit. Frans Van den Dungen doceerde de nieuwe vakken elektro-akoestiek en technische akoestiek. Hij richtte binnen deze specialisatie een laboratorium op. In 1933 werd hij decaan van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen. In 1937 werd hij benoemd op de leerstoel analytische mechanica aan de Faculteit Wetenschappen aan de ULB. In 1938 werd hij verkozen tot rector van de ULB.

In 1940 participeerde hij als luitenant in de genie aan de 18-daagse veldtocht, maar nam nadien aan de ULB zijn functies opnieuw op. Op 25 november 1941 werd de ULB door Van den Dungen gesloten na een conflict met de Duitse bezetter. Hij werd ook een tijd vastgehouden door de Duitse bezetter in de citadel van Namen. Hij was betrokken bij het doceren van clandestiene lessen en bleef rector tot in 1944.

Kort na de bevrijding kreeg een commissie, voorgezeten door Frans Van den Dungen, de opdracht de mogelijkheden voor het onderzoek in verband met kernenergie te bestuderen. Deze commissie kwam tot de conclusie dat de Belgische inspanningen vóór de oorlog niet veel hadden opgeleverd. Er werden twee opties naar voren geschoven: de vorming van een nieuwe nationale instelling of de ondersteuning van de bestaande universitaire laboratoria door het bevorderen van de samenwerking. Er werd gekozen voor de tweede oplossing. In 1947 werd het Interuniversitair Instituut voor Kernwetenschappen opgericht.

In 1945 werd hij benoemd tot Hoge Commissaris van het wetenschappelijk onderzoek. Twee jaar later werd deze functie echter afgeschaft.

Aan de ULB was hij directeur van het Institut de Physique appliqué en van het Institut des Télécommunications et d’Acoustique.

In 1936 werd hij corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique , lid in 1940 en in 1951 voorzitter van de Academie en voorzitter van de Klasse Wetenschappen. Hij was lid van de Wetenschappelijke Raad van het Koninklijk Meteorologisch Instituut, voorzitter van de Fédération des Sociétés scientifiques, lid van de Administratieve Raad van de Universitaire Stichting, van het NFWO en van de Universiteit van Elisabethstad. Hij was nauw betrokken bij de oprichting van het Interuniversitair Instituut voor Kernwetenschappen en was voorzitter van het wetenschappelijk comité van deze instelling. Hij was secretaris van het Bureau van de Internationale Mechanische Unie.

Van de Dungen won in 1924 de universitaire wedstrijd met een werk over vibraties. Hij ontving in 1930 de Jules Boulvin prijs met het werk Cinétique des appareils de mesure. Deze prijs wordt uitgereikt door de Vereniging van Ingenieurs afgestudeerd aan de Speciale School van Gent. Hij won ook de Auguste Sacré-prijs en de Adolphe Wetrems-prijs. In 1946 kreeg hij de Francqui-prijs. Hij ontving in 1950 de Tienjaarlijkse prijs van de Belgische Regering voor Toegepaste Wiskundige Wetenschappen voor de periode 1943-1952.)

Van den Dungen ontving een ere-doctoraat van de Universiteit van Poitiers.

Hij overleed te Watermaal-Bosvoorde op 22 mei 1965.

Werken

In 1920 schreef hij onder leiding van Théophile De Donder samen met Georges Van Lerberghe de publicatie: Leçons de thermodynamique et de chimie-physique. Hij deed onderzoek naar de theorie van de trillingen. Ook publiceerde hij over rationele mechanica. Hij maakte in de publicatie Acoustique des Salles (1934) een analyse van het weerkaatsen of galmen van geluid in auditoria en zalen. Daarnaast maakte hij in 1938 een gedetailleerde studie van de toepassing van de methode van Rayleigh voor de berekening van akoestische systemen.
Hij publiceerde ook classificaties van apparaten, waarbij hij deze in detail beschreef en classificeerde. Hij onderzocht hierbij vooral ballistische toestellen. Hij maakte in opdracht van de Academie een analyse van de gebruikte Belgische maten en gewichten. Hij formuleerde hier rond ook enkele suggesties.
Daarnaast bestudeerde hij de numerieke integratie van partiële differentiaalvergelijkingen, de stromingsleer, de geografische wiskunde en de navigatie.
Hij werkte samen met Jacques Cox aan het op punt stellen van de radioplaatsbepaling. Hij analyseerde de draagkracht van bruggen, met specifieke aandacht voor het effect van een bewegende lading (vb. treinen).

Cursussen
Hij publiceerde in 1927 de cursus: Cours de mécanique rationelle.

Wetenschapsfilosofie
Hij schreef in 1933 het werk Les origines et l’avenir du libre examen à l’Université de Bruxelles. In 1935 kwam daar Lois et Postulats bij. Ook publiceerde hij hierover verschillende bijdragen in het tijdschrift van de ULB. Daarnaast publiceerde hij zijn rectorale openingsrede uit 1938.

Publicaties

• Lijst met publicaties In: Glansdorff, Paul & Bosquet, Jean, "Frans Van den Dungen", In: Biographie Nationale, vol. 43, 1983, kol. 368-382.
  

Bibliografie

• Glansdorff, Paul & Bosquet, Jean, "Frans Van den Dungen", In: Biographie Nationale, vol. 43, 1983, kol. 352-368.
• Glansdorff, Paul & Debever, Robert,"Frans Van den Dungen", In: Florilège des Sciences en Belgique, vol.2, Brussel, 1980, ARB, p. 379-387.
• Glansdorff, Paul & Bosquet, Jean, "Frans Van den Dungen", In: Annuaire ARB, p. 3-24.