Gevaert, Lieven - Monument in Mortsel

EnglishNederlandsfrançais

[ FR]

Monument ter ere van Lieven Gevaert (1868-1935), ingehuldigd in 1941 in Mortsel, van de hand van beeldhouwers Jan De Cuyper en Ernest Wijnants en architect Jozef Lernout.

Voorstelling

Het monument is opgebouwd uit twee delen die op een trapezoïdaal verhoogd grondplan staan. Drie hoge driehoekige natuurstenen pylonen vormen het voorplan. Uit elk van de drie pilaren maakt zich een figuur los. De middenste, wat dieper gelegen pilaar vormt de achtergrond voor de meer dan levensgrote figuur van Lieven Gevaert. Om deze man, uitgebeeld in driedelig kostuum met panden en strik, draait het monument. Gevaerts pilaar draagt op de achterzijde niet toevallig het woord 'Grootheid'. Aan Gevaerts voeten bevinden zich links een tandwiel en een rondkolf, elementen die verwijzen naar zijn (chemisch) onderzoek en zijn bedrijf - kortom naar research and development. Rechts bevindt zich een kleine figuur die geld toegestopt krijgt. Dit kan, aldus Kathleen Anthierens op Standbeelden.be, verwijzen naar Gevaert als beschermer van het Vlaams onderwijs of het Vlaamse cultuurleven.

Vóór de andere twee pylonen bevinden zich gestileerde, allegorische vrouwenfiguren. De ene, met opschrift 'Volk' en een leeuw en adelaar als attribuut, verbeeldt het Vlaamse volk. De andere figuur draagt als attributen een wapenschild met kruis en een miniweergave van de Usines Gevaert. Haar opschrift 'Cultuur' doet vermoeden dat we hier in de richting van de gelovige en economische of ondernemende identiteit van de figuur van Gevaert, en misschien bij uitbreiding van Vlaanderen, moeten denken.

De pilaren zijn omgeven door een lage gekromde stenen muur op het achterplan, die het monument intimiteit verleent. Het opschrift op de muur luidt:

Lieven Gevaert 1868-1935

Het opschrift op de rechtse pilaar luidt:

Aan Lieven Gevaert ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de N.V. Gevaert-Photo-Producten namens het personeel en de gepensionneerden [sic]

Historiek

Al snel na de dood van Gevaert in 1935 ontstonden plannen om een huldeteken voor de overleden stichter van de Belgische fotografische industrie op te richten. Initiatiefnemers waren het (onder meer?) door Gevaert opgerichte Vlaams Economisch Verbond en het bestuur en personeelsleden van de Firma Gevaert. Het bestuur van het Vlaams Economisch Verbond stortte een som van 20.000 frank. Aan de VEV-leden werd een gulle bijdrage gevraagd. In 1938 werd een wedstrijd uitgeschreven om een monument te ontwerpen. Het beeld was begin 1940 nagenoeg klaar, toen de oorlog tijdelijk alle activiteit onderbrak. Op 3 mei van het daaropvolgende jaar volgde de inhuldiging.

In 2009 werd het monument grondig gerenoveerd.

Locatie

Het beeld bevindt zich in de Guido Gezellelaan in Mortsel.

Bibliografie

• Afbeeldingen met dank aan Hendrik Deelstra.
• "Lieven Gevaertmonument" op: Standbeelden.be, geraadpleegd op 5/09/2017.
• Luyckx, Theo, Bijdrage tot de geschiedenis van de economische bewustwording in Vlaanderen: Veertig jaar Vlaams Economisch Verbond. 1926-1966, 1967.
• Meyvis, Ludo, Markt en macht: het VEV van 1926 tot heden, Tielt, 2004.
• Leonard, E., Nieuwe gedenkteekenbouw. De Wedstrijd voor het Lieven Gevaert-gedenkteeken te Mortsel, Antwerpen, Koninklijke Maatschappij der Bouwmeesters van Antwerpen, 1938, IX.
• Leonard, E., "Nieuwe gedenkteekenbouw. De 2e wedstrijd voor het Lieven Gevaert-gedenkteeken te Mortsel", in: Bouwkunst en wederopbouw, 1 (1941), nr. 2.
• Plomteux, G., Steyaert, R. en Wylleman, L., 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N2 (Ho-Ra), Brussel - Gent.
• "Gevaert (Liévin)", in: Biographie nationale, 33, 363-364.