Frédéricq, Henri Robert Antoine (1887-1980)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Fysioloog, geboren te Luik op 11 juni 1887 en overleden in zijn geboortestad op 11 december 1980.

Biografie

Henri Frédéricq werd geboren te Luik op 11 juni 1887. Hij was de zoon van Léon Frédéricq en Bertha Spring, de dochter van Frédéric-Antoine Spring. Hij deed zijn humaniora aan het Koninklijk Atheneum van Luik. Nadien volgde hij les aan de Faculteit Geneeskunde aan de Universiteit van Luik. In 1913 promoveerde hij hier tot doctor in de geneeskunde. Terwijl hij studeerde, werkte hij van 1908 tot 1912 als assistent voorbereider in de fysiologie aan de ULg. De dienst fysiologie werd op dat moment geleid door zijn vader Léon Frédéricq. Henri Frédéricq deed hier onderzoek naar de mechanische eigenschappen van hartspierweefsel. Zijn publicaties hierrond werden bekroond door de jury van de universitaire wedstrijd (1911) en de reisbeurzenwedstrijd (1912).

De Eerste Wereldoorlog onderbrak Frédéricqs wetenschappelijk onderzoek. Hij ging als vrijwilliger op 2 augustus 1914 bij het Belgische Leger. Hij was arts in een gevechtseenheid. Op het einde van de oorlog had hij zeven frontstrepen. Na de oorlog, in1919, werd Frédéricq benoemd tot docent in de fysiologie en de fysiologische scheikunde aan de Universiteit van Gent. Hij werd buitengewoon hoogleraar op 15 juni 1920. De jongeman maakte heel wat studiereizen tijdens zijn carrière. In 1913 ondernam hij een studieverblijf in het fysiologisch laboratorium van de Universiteit van Bonn, in 1923 trok hij naar de Sorbonne en naar het mariene laboratorium van Roscoff (1910,1913,1928). Hij reisde in 1932 naar het Marine Biological laboratory van Woodshole. In 1939 trok hij naar het Stazione zoologica in Napels.

In 1921 ruilde Frédéricq zijn carrière aan de Universiteit van Gent in voor een benoeming tot buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Luik. In 1923 promoveerde men hem er tot gewoon hoogleraar en van 1947 tot 1950 was hij rector.
Aan de Universiteit van Luik doceerde Frédéricq menselijke fysiologie tot aan zijn emeritaat in 1956. Hij was eveneens tot 1939 titularis van de cursus dierlijke fysiologie aan de Faculteit Wetenschappen. Hij vroeg zelf om te worden ontlast van deze cursus en op zijn vraag nam Zénon-Marcel Bacq, een van zijn leerlingen, de cursus over.

Frédéricq stelde in 1934 voor om een leerstoel fysiologische scheikunde op te richten. Deze nieuwe leerstoel werd toegewezen op zijn aanraden aan een andere leerling van hem, namelijk Marcel Florkin.

Frédéricq werd op 6 juni 1936 benoemd tot corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique en tot effectief lid op 14 december 1946. Hij richtte aan deze Academie ook het Léon en Henri Frédéricq Fonds op dat bedoeld was om jonge beloftevolle onderzoekers in de fysiologie te ondersteunen. Hij werd in 1919 corresponderend lid van de Académie royale de médecine de Belgique, in 1930 effectief lid en voorzitter in 1947. Hij publiceerde aan deze Academie ook hele reeks van bijdragen. De hoogleraar werd in 1919 effectief lid van de Société belge de Biologie. In 1932 werd hij geassocieerd lid van de Société royale des Sciences de Liège. In 1949 was hij promotor en stichtend lid van de Société belge de physiologie.

Frédéricq won ook een hele reeks prijzen: de Alvarenga prijs (1908), de Théophile Gluge-prijs (1912), de Agathon De Potterprijs (1928) en de Tienjaarlijkse prijs van de Belgische regering voor Dierkundige Wetenschappen voor de periode 1931 tot 1941. Hij ontving ook eredoctoraten van de universiteiten van Caïro (1928) en Rijsel (1948). In juli 1923 werd hij Ridder in de Leopoldsorde, in november 1929 Officier in de Kroonorde, in november 1935 Officier in de Leopoldsorde, Commandeur in de Kroonorde(november 1941), in november 1947 Commandeur in de Leopoldsorde, in april 1952 Grootofficier in de Orde van Leopold II en in juni 1958 Grootofficier in de Leopoldsorde. Op 23 oktober 1976 ontving hij het Grootkruis in de Orde van Leopold II.

Frédéricq was sinds 1925 gehuwd met de egyptologe Madeleine Nagels. Hij overleed in zijn geboortestad op 11 december 1980.

Werken

Hij deed onderzoek naar de mechanische eigenschappen van hartspierweefsel. Ook onderzocht hij elektrocardiogrammen. Daarnaast deed hij metingen naar de neuromusculaire prikkelbaarheid en de neurohumorale transmissie.
Hij onderzocht ook: secondaire refractaire periode van de hart-pneumogastricus, vescerale metachronose door prikkeling van de autonome zenuwstelsels, vasodilaterende werking van CO² en van de aminozuren, electrocardiogram, synaptolytische stoffen, chronaxie van de hartpneumogastricus en de werking van coffeïne en xanthinederivaten.
In 1921 publiceerde hij: La caféine poison paralysant du sympathique en later ook nog La caféine, poison du sympathique. Hij had daarnaast ook de wetenschappelijke leiding over Archives Internationales de Physiologie et de Biochemie.

Publicaties

• Lijst met publicaties in: Bacq, Zénon, "Frédéricq Henri", in: Annuaire ARB, jaargang 1983, p. 46-55.
• Lijst met publicaties in: Van de Velde, J., "Frédericq Henri", in: Liber Memorialis, jaargang 1960, p. 100-102.
  

Bibliografie

• Van de Velde, J., "Frédericq Henri", in: Liber Memorialis, jaargang 1960, p. 99-100.
• Lecomte, Jean, "Frédéricq Henri", in: Nouvelle Biographie Nationale, vol. 2, p. 159-161.
• Bacq, Zénon, "Frédéricq Henri", in: Annuaire ARB, jaargang 1983, p. 22-45.