Pasteels, Jean Jules (1906-1991)

EnglishNederlandsfrançais

Embryoloog, arts en entomoloog, geboren te Schaarbeek op 1 juni 1906 en overleden in dezelfde gemeente op 24 augustus 1991.

Biografie

Jean Pasteels werd geboren te Schaarbeek op 1 juni 1906. Hij volgde middelbaar onderwijs aan het Atheneum van St-Gillis. In 1924 schreef hij zich in aan de Faculteit Geneeskunde aan de ULB. Hij werd al tijdens zijn opleiding de assistent van Albert Dalcq in het laboratorium voor embryologie en menselijke anatomie. Het laboratorium werd op dat moment geleid door Albert Brachet. In 1930 promoveerde Jean Pasteels tot doctor in de geneeskunde.
In 1931 wanneer Albert Dalcq de leiding van het laboratorium overnam van de overleden Albert Brachet, werd Jean Pasteels benoemd tot volwaardig assistent. In 1935 werd hij werkleider.
In 1937 werd hij geaggregeerde van het hoger onderwijs met de thesis: Recherches sur la gastrulation des vertébrés méroblastiques.
In 1941 werd hij docent en in 1945 gewoon hoogleraar aan de ULB. Hij doceerde samen met Albert Dalcq de cursussen anatomie en embryologie aan de Faculteit Geneeskunde. Jean Pasteels werd titularis van de cursus algemene biologie aan de Faculteit Psychologie en Pedadogie aan de ULB. Hij was van 1959 tot 1962 decaan van de Faculteit Geneeskunde.
In 1963 werd hij directeur van het laboratorium voor embryologie en menselijke anatomie.
In 1976 werd hij toegelaten tot het emeritaat.

Hij werd op 8 december 1962 corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique , lid op 7 juli 1973 en in 1978 voorzitter van de Academie en directeur van de Klasse Wetenschappen.
Hij werd in 1962 lid van de Académie royale de médecine de Belgique. Hij was secretaris-generaal en later voorzitter van de Société zoologique de Belgique. Hij was lid van de Société belge d'Entomologie en erelid van de Société zoologique de France.
Hij won verschillende prijzen met zijn onderzoek. In 1939 won hij de Van Benedenprijs en in 1945 de Albert Brachet prijs. Hij ontving ook een eredoctoraat van de Universiteit van Nancy.
In 1958 werd hij Ridder in de Kroonorde.
Hij overleed te Schaarbeek op 24 augustus 1991.

Werken

Hij schreef 250 publicaties voor het grootste gedeelte gewijd aan de embryologie en de celbiologie. Daarnaast schreef hij een klein aantal werken over entomologie.

Publicaties over embryologie en celbiologie
Om zich verder te specialiseren in de experimentele embryologie en de anatomie bezocht Jean Pasteels verschillende buitenlandse laboratoria, onder meer deze van Wassermann in Münich en deze van Vogt in Zürich. Hier leerde hij technieken die hij toepaste bij de studie van de gastrulatie tijdens de ontwikkeling van de embryo’s van reptielen en vogels.
Tijdens het eerste deel van zijn carrière van 1931 tot 1941 deed Jean Pasteels in samenwerking met Albert Dalcq experimenteel onderzoek naar de morfogenetische organisatie van kikkerembryo’s en naar de celfysiologie van ongewervelde zeedieren. Deze experimenten resulteerden in een nieuwe interpretatie van de mechanismen werkzaam bij de eerste stappen van het ontstaan van een embryo. Deze bevindingen werden door Jean Pasteels en Albert Dalcq in 1938 neergeschreven in het artikel:Une conception nouvelle des bases physiologiques de la morphogenèse.
Na de oorlog deed hij aan experimentele analyses van de morfogenetica van zeedieren en droeg hij bij aan de centrifuge van de blastocyste en de gastrula.
In de jaren ’50 werkte hij samen met Lucien Lison aan de kwantitatieve analyse van desoxyribonucleïnezuur of DNA.
Vanaf 1958 besefte hij het belang van elektronenmicroscoop in de embryologie. Hij gebruikte een elektronenmicroscooop voor het bestuderen van de structuur van cyctoplasmen.

Entomologische publicaties
Hij schreef van 1945 tot 1983 een reeks publicaties over de biologie van insecten. Deze publicaties maakte hij in zijn vrije tijd. Hij werd beschouwd als een specialist inzake plantetende vliesvleugeligen.

Publicaties

• Lijst met publicaties: in Herlant-Meewis, Henriette,"Jean Jules Pasteels", Annuaire ARB, 1995, p.27-56.
  

Bibliografie

• Herlant-Meewis, Henriette,"Jean Jules Pasteels", Annuaire ARB, 1995, p.1-56.
• Mulnard, Jacques, "Pasteels Jean Jules", Nouvelle Biographie Nationale, vol. 7, 2003, p. 285-287.
• Mulnard, Jacques, "The Brussels School of Embryology", Int. J.Dev. Biology, vol. 36, 1992, p.17-24.