Lameere, Auguste Alfred Lucien Gaston (1864-1942)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Dierkundige en entomoloog, geboren te Elsene op 12 juni 1864 en overleden te Brussel op 6 mei 1942.

Biografie

Auguste Lameere werd geboren te Elsene op 12 juni 1864. Hij volgde aan het Atheneum van Brussel Grieks-Latijn. Op 16-jarige leeftijd werd hij al lid van de Société royale belge d'entomologie. In 1934 werd hij ere-voorzitter van dit genootschap.
Hij trouwde in 1901 met Jeanne De Greef, met wie hij twee kinderen kreeg. Op 23-jarige leeftijd werd hij lid van de Société royale zoologique de Belgique - Koninklijke Belgische Vereniging voor Dierkunde. Hij was van 1900 tot 1902 voorzitter van dit genootschap en vanaf 1934 ere-voorzitter.
Hij schreef zich in voor de opleiding natuurkunde aan de ULB. In 1887 promoveerde hij aan de ULB tot doctor in de natuurwetenschappen. Hij werd ook werkleider van de praktische vakken in de opleiding natuurkunde.
In 1890 promoveerde hij aan de Universiteit van Luik tot geaggreerd-doctor met zijn thesis over de cytologie van de eieren van raderdiertjes en bladluizen door parthenogenese (maagdelijke voortplanting). Zijn promotor was Édouard Joseph Louis Marie Van Beneden.
In hetzelfde jaar werd hij aangesteld als docent systematische dierkunde aan de Faculteit Wetenschappen aan de ULB. Ook de cursus biologie aan de École des Sciences sociales werd aan hem toegewezen. Hij was titularis van de leerstoel Vergelijkende Anatomie aan de ULB. In 1909 kwam daar de cursus de elementen van de dierkunde bij. Hij doceerde aan de ULB nu alle cursussen in het vakgebied van de zoölogie.
Daarnaast verrijkte hij de collectie specimen om de cursussen te illustreren en om te gebruiken tijdens de praktica.
Hij reisde samen met Jean Massart naar Zarmatt (Zwitserland), waar ze samen de fauna en flora van de regio bestudeerden. De studie van de flora en de fauna van de woestijnen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten vormde het onderwerp van een tweede reis naar de Algerijnse Sahara door hetzelfde duo.
Hij vervulde ook een aantal administratieve functies aan de ULB. Hij was van 1906 tot 1908 rector van de ULB. Daarnaast was hij ook lid van de administratieve raad en permanent lid van het Bureau.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef hij in Frankrijk aan het laboratorium Roscoff, waar hij voor het uitbreken van de oorlog naar toe was gereisd. Hij bezocht in deze periode ook regelmatig het Parijse museum voor natuurkunde, waar hij de fossielen verzameld door Brogniart bestudeerde.
In 1920 werd hij bij het overlijden van Ernest Rousseau de nieuwe directeur van het Station Overmere. Aan dit station werd er onderzoek gedaan naar protisten, mosdiertjes, zoetwaterpoliepen en andere organismen in en rond de Schelde. Het station werd gesloten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In 1926 stichtte hij aan de ULB het Institut Zoologique Torley-Rousseau. Dit werd mogelijk gemaakt door een schenking van Mevrouw Torley-Keller. Zijn observaties aan dit laboratorium publiceerde hij in het tijdschrift: Receuil de l'Institut zoologique Torley-Rousseau. Daarnaast introduceerde hij Précis de Zoologie.
In 1934 werd hij toegelaten tot het emeritaat. In 1890 werd hij als jonge professor aan de ULB lid van de Société Royale Malacologique de Belgique.
Hij werd in 1902 corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique , effectief lid in 1906 en directeur in 1922.
Hij werd in 1918 corresponderend lid van het Institut de France en van het Institut Grand-Ducal de Luxembourg.
Hij won de Tienjaarlijkse prijs van de Belgische regering voor Dierkundige Wetenschappen voor de periode 1912-1921. De prijs bekroonde zijn onderzoekswerk in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Hij was Grootofficier in de Leopoldsorde en in de Kroonorde. Hij was Ridder in het Franse Erelegioen.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 10 mei 1940 was hij in de Panne. Hij keerde terug naar Brussel waar hij twee jaar doceerde.
Hij overleed op 6 mei 1942.

Werken

De belangrijkste verdediger van het darwinisme was Auguste Lameere (1864-1942). Lameere legde zich vooral toe op de fylogenese, het zoeken naar een natuurlijke classificatie van de soorten. Daarbij was hij zich heel goed bewust van de darwinistische verklaringen en ook van het nieuwere (mendeliaanse) mutationisme. Het neo-lamarckisme liet hem toe de oorzaken van de evolutie te duiden in de levensomstandigheden. Zijn belangrijke publicatie uit 1919 over Les variations et leur hérédité chez les Mollusques was volledig in dit neo-lamarckisme opgevat.
Tijdens zijn opleiding aan het Atheneum (vanaf 1881) publiceerde hij drie notities over de Belgische boktorren.
Tijdens zijn opleiding aan de universiteit deed hij verschillende entomologische observaties en publiceerde deze in de Annales de la Société royale entomologique de Belgique.
Tussen 1902 en 1912 verscheen de publicatie: Revision des Prionides over een ondersoort van de boktor. Een belangrijke publicatie was Manuel de la Faune de Belgique. In de publicatie beperkte hij zich tot de inheemse diersoorten. Het eerste volume verscheen in 1895. Hierin beschreef hij gewervelden en spinnen. In 1900 verscheen het tweede deel over lagere insecten en in 1903 het derde deel. Het laatste deel behandelde de hogere insecten. Hij won met deze publicatie de Edmond de Selys Longchamps prijs.
Aan het Koninklijk Natuurhistorisch Museum werkte hij aan de reeks :Revision des Prionides en begeleidde hij er jonge entomologen.
Hij deed ook aan paleontologisch onderzoek, met als belangrijkste werk: Révision sommaire des Insectes fossiles du Stéphanien de Commentry.

Wetenschapsgeschiedenis
Hij publiceerde in 1923 een werk over Darwin in de serie Les cent chef-d-oeuvre étrangers.

Didactische publicaties
De basis van de cursussen die hij doceerde bundelde hij in 1892 in het werk: Esquisse de zoologie. In 1911 publiceerde hij voor zijn studenten de belangrijkste conclusies van zijn onderzoek in: Sommaire du Cours d'élements de Zoologie. Deze uitgave werd vervolledigd met de publicatie: Guide pour les exercices pratiques de microscopie.
Daarnaast publiceerde hij ook al zijn cursussen die hij doceerde over heel België en Luxemburg: Le Transformisme, Les Associations biologiques en Le Transformisme expérimental. Alle drie kenden ze verschillende heruitgaven. In 1927 publiceerde hij nog een ander didactische publicatie namelijk: Abrégé de la Classification zoologie en in 1931 kwam hiervan een heruitgave.
Hij publiceerde Précis de Zoologie, een werk dat specifiek bedoeld was voor de studenten in de licenties zoologie.

Publicaties

• Lijst met publicaties in: Lameere, William, Précis de Zoologie, vol. VII, 1942.
  

Bibliografie

• Brien, Paul, "Lameere Auguste", in: Biographie Nationale, vol. 31, kol. 529-537.
• Brien, Paul, "Auguste Lameere", in Florilège des sciences en Belgique, 1968, p. 879-905.
• De Selys Longchamps, Marc, "Lameere Auguste", in: Annuaire ARB, jaargang 1954, p. 62-113.
• PONCELET, Marc, NICOLAÏ, Henri, DELHAL, Jacques, SYMOENS, Jean-Jacques, "Les sciences d’outre-mer", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia, 2001, vol. 2, p. 264. (Seule la version de l’article néerlandaise est disponible en ligne).
• VANPAEMEL, Geert, "La révolution darwinienne", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia/La Renaissance du livre, 2001, vol. 1 p. 267.