Difference between revisions of "Bockstaele, Paul Petrus (1920-2009)"

From Bestor
Jump to: navigation, search
(Publicaties)
 
(39 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1: Line 1:
[[category:Wetenschappers]][[category:Geboorte 1901-1925]][[category:wiskundige]][[category:professor]][[category: professor aan de KUL]][[category:Geschiedenis van de Wetenschappen]]
+
<div style="text-align:right;">[https://www.bestor.be/wiki_nl/index.php/Bockstaele,_Paul_P._(1920-2009) NL]</div>
 
+
Mathématicien né à Melle le 7 février 1920 et décédé à Oud-Heverlee le 3 août 2009.
Wiskundige geboren op 7 februari 1920 in Melle en overleden in Oud-Heverlee op 3 augustus 2009.
+
[[category:Scientifiques]][[category:Naissance 1901-1925]][[category:Mathématiciens]][[category: Professeurs KULeuven]][[category:Histoire des sciences]][[category:Historiens des sciences]] [[category: Membres KVAB]][[category: Professeurs KULeuven-UCLouvain]]
 
+
===Biographie===
===Biografie===
+
Paul Bockstaele est né le 7 février 1920 à Melle. En 1940, il obtient un baccalauréat en philosophie thomiste. En 1951, il est proclamé docteur en mathématiques. En 1944, il est ordonné prêtre à Gand. En 1967, il est nommé chanoine honoraire du chapitre de Saint Bavon dans le diocèse de Gand.<ref>[http://www.kerknet.be/bisdomgent/nieuws_detail.php?ID=376&nieuwsID=85746, Site web de Kerknet], consulté le 04/05/2010 à 14h30.</ref><br/>
 +
Entre 1947 et 1953, il est professeur au collège Saint-Vincent à Eeklo. De 1953 à 1962, il enseigne à l’école normale épiscopale à Saint-Nicolas.<ref>"Bockstaele Paul", in ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden'', Bruxelles : Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref><br/>
 +
En 1962, il devient lecteur et de 1963 à 1967, professeur à la faculté des sciences de la [[Université de Louvain|KULeuven]].
 +
En 1967, il est nommé professeur ordinaire à la faculté des sciences. Il y enseigne, entre autres, un cours de base en analyse intitulé: ''Differentiaal- en integraalrekenen'' (Calcul différentiel et intégral). Il est également chargé de deux cours d’histoire des sciences. Un cours qui concerne les traités de mathématiques de l'Extrême-Orient antique à la mathématique contemporaine et un second qui a trait aux travaux des mathématiciens de Louvain. <ref>BEIRLANT, Jan, [http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, "In memoriam"] consulté le 04/05/2010 à 15h30.</ref> Il est l’initiateur du département d’histoire et de fondements des mathématiques. Pendant la période de 1968 à 1971, il est professeur invité à l’[[Université Lovanium]] à Kinshasa.<br/>
 +
Il accède à l’éméritat le 1<sup>er</sup> août 1986.<br/>
 +
En 1973, il est élu membre du [[Comité National de Logique, Histoire et Philosophie des Sciences]]. Il y reste presque 20 ans comme vice-président.<ref>ROEGIERS, Jan, [http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, "In memoriam"], consulté le 04/05/2010 à 15h30.</ref>
 +
Le 9 novembre 1983, il est élu membre correspondant à la [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten (KVAB)]]. Il en devient membre effectif le 8 mars 1989 et membre honoraire en 1995.
 +
En 1984, il devient membre de la [[Bestendige commissie voor de geschiedenis der wetenschappen|Bestendige commissie voor de geschiedenis van de wetenschappen]] de la KVAB, dont il est président en 1985 et ce pendant 15 ans.
 +
Au sein de l’Académie, il est également membre de la commission du [[Jan Gillisprijs]] (Prix Jan Gillis), de la [[Commissie van het nationaal biografisch woordenboek]] et de la commission du Centre pour la culture européenne (Commissie Centrum voor Europese Cultuur).<br/>
 +
En 1971, Paul Bockstaele est nommé membre correspondant et en 1988 membre effectif de l’Académie internationale d’Histoire des Sciences.<ref>[http://www.aihs-iahs.org/fr/membres?page=1, "Site web de l’Académie internationale d’Histoire des Sciences"], consulté le 07/05/2010 à 12h.</ref>. Il est membre correspondant de la Deutsche Gesellschaft für Geschichte der Medizin, Naturwissenschaft und Technik.
 +
En 1959, il est membre fondateur et ensuite président entre 1988 et 1992, de la [[Zuidnederlands Genootschap voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Wiskunde, Natuurwetenschappen en Techniek]]<ref>[http://www.dwc.knaw.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=147%3Ageschiedenis&catid=59%3Agewinaaa&Itemid=147&lang=en, Site web de GEWINA], consulté le 10/05/2010 à 14h30.</ref>. Il est également membre du comité de rédaction de ''[[Scientiarum Historia]]'', le périodique publié par la société.<ref>VANPAEMEL, Geert, [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%2031%20%282005%29,%20nummer%201,%20Contents.pdf "Scientiarum Historia 1959-2004"], in ''Scientiarum Historia'', t. 31, 2005, p. 5-10.</ref> Pendant plusieurs années, il représente la Belgique à l’International Commission for the History of Mathematics. <br/>
 +
Paul Bockstaele est un grand collectionneur de publications anciennes. Il s’attache à augmenter le nombre d’ouvrages des collections d’histoire des sciences à la KULeuven.<ref>[http://wet.kuleuven.be/nieuwsbrief/science-leuven21.pdf "Wetenschappen in breedbeeld"], consulté le 05/05/2010 à 14h30.</ref> En 1969, il représente la faculté des sciences au conseil des bibliothèques dont il est président en 1974. Lors de l’année académique 1976-1977, il est président du conseil des bibliothèques réformé et est également président du conseil des bibliothèques du Campus des sciences. En 1980, il devient bibliothécaire en chef par interim. En 1981, il démissionne de ses fonctions de président et de membre du Conseil des bibliothèques. Il lègue son immense et précieuse bibliothèque à la KULeuven.<br/>
 +
De 1992 à 2005, Paul Bockstaele participe à des fouilles archéologiques, dirigées par l'archéologue Marc Waelken, dans l'ancienne ville romaine de Sagalassos en Turquie moderne. Paul Bockstaele fournit des images filmées des excavations. <ref>[http://www.sagalassos.be/en/node/1240 ''Site web de opgravingen sagalassos''], consulté le 10/05/2010 à 9h.</ref><br/>
 +
Sur une proposition de l'Académie, Paul Bockstaele reçoit en 1996 la haute distinction de Grand Officier de l'Ordre de Léopold.<ref>ROEGIERS, Jan, [http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, "In memoriam"], consulté le 04/05/2010 à 15h30.</ref><br/>
 +
Il décède à Oud-Heverlee le 3 août 2009.<br/>
 +
<br/>
  
Paul Bockstaele werd geboren op 7 februari 1920 in Melle. In 1940 behaalde hij het baccalaureaat in de thomistische wijsbegeerte. In 1951 promoveerde hij tot doctor in de wiskunde.<ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref>
+
===Travaux===
In 1944 werd hij in Gent tot priester gewijd. In 1967 werd hij erekanunnik aan het Sint Baafskapittel in het Bisdom Gent. <ref>[http://www.kerknet.be/bisdomgent/nieuws_detail.php?ID=376&nieuwsID=85746, Website Kerknet] geconsulteerd op 04/05/2010 om 14u30.</ref><br/>
+
Paul Bockstaele est un érudit autorisé en histoire des mathématiques. Cet intérêt a pour origine ses études au séminaire, à l’occasion des quelles il prend connaissance des travaux du jésuite [[Bosmans, Henri (1852-1928)|Henri Bosmans]].
Tussen 1947 en 1953 was hij leraar aan het Sint-Vincentiuscollege in Eeklo. Van 1953 tot 1962 doceerde hij aan de Bisschoppelijke Normaalschool in Sint-Niklaas.<ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref><br/>
+
A partir des années 1950, il se consacre à l’étude des mathématiques à la Renaissance dans les provinces des Pays-Bas.
 
+
Paul Bockstaele publie des ouvrages, entre autres, sur Simon Stevin et sur le mathématicien louvaniste Adriaan van Roomen. Il considère ce dernier comme le fondateur de la ''mathesis universalis'' et comme le précurseur de Descartes. Il publie également sur le débat de fonds des intuitionnistes français, sur l’introduction du calcul infinitésimal en Belgique, sur les anciens livres de comptes aux Pays-Bas et sur l’astrologie à l’[[Université de Louvain]].  
In 1962 werd hij lector en van 1963 tot 1967 docent aan de Faculteit Wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven. In 1967 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar aan de Faculteit Wetenschappen. Hier doceerde hij ondermeer een basiscursus analyse getiteld ''Differentiaal- en integraalrekenen'', daarnaast gaf hij ook twee cursussen ''Geschiedenis van de wiskunde''. Eén cursus behandelde de wiskunde van het Oude Verre Oosten tot de hedendaagse wiskunde, de tweede betrof het werk van Leuvense wiskundigen.<ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Beirlant geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref> Hij was de bezieler van de Afdeling Geschiedenis en grondslagen van de wiskunde. In de periode tussen 1968 en 1971 was hij gasthoogleraar aan de Universiteit Lovanium in Kinshasa. <ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref>
+
Son mémoire sur ''Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen'', grâce auquel il obtient le grade de licencié, est publié par l’Académie en 1949. <br/>
Hij werd toegelaten tot het emeritaat op 1 augustus 1986. <br/>
+
Il écrit également plusieurs ouvrages scolaires pour le secondaire sur la géométrie spatiale et plane, dans lesquels il consigne des notes historiques.<ref>[http://opteron1.kbr.be/cgi-bin/opac.cgi?P0=NKBR&P1=1_JAN&P9=&P5=20&P4=&P2=3&P3=R_TI&P6=BOCKSTAELE_PAUL, Aperçu des livres d'école écrits par Bockstaele] dans le catalogue de la Bibliothèque royale.</ref><br/>
In 1973 werd hij verkozen tot lid van het [[Nationaal Comité voor Logica, geschiedenis en filosofie der wetenschappen]], hiervan was hij bijna 20 jaar ondervoorzitter.<ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Roegiers geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref>
 
Op 9 november 1983 werd hij verkozen tot corresponderend lid van de [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten]], werkend lid op 8 maart 1989 en erelid in 1995. <ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref>
 
In 1984 werd hij lid van de Bestendige commissie voor geschiedenis der wetenschappen van de [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten]], waarvan hij in 1985 voorzitter werd, wat hij vijftien jaar lang zou blijven. <ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Roegiers geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref>  Binnen de [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten]] was hij ook lid van de Bestendige Commissie van het J. Gillisfonds, de Commissie Biografisch Woordenboek en de Commissie Centrum voor Europese Cultuur.<ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Roegiers geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref>
 
Bockstaele werd in 1971 corresponderend lid en in 1988 effectief lid van de Académie internationale d’Histoire des Sciences.<ref>[http://www.aihs-iahs.org/fr/membres?page=1, website] van de Académie internationale d’Histoire des Sciences geconsulteerd op 07/05/2010 om 12u.</ref>  Daarnaast was hij ook corresponderend lid van de Deutsche Gesellschaft für Geschichte der Medizin, Naturwissenschaft und Technik. <ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref>
 
In 1959 was hij stichtend lid <ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Beirlant geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref> en tussen 1988 en 1992 voorzitter van het [[Zuidnederlands Genootschap voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Wiskunde, Natuurwetenschappen en Techniek]]<ref>[http://www.dwc.knaw.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=147%3Ageschiedenis&catid=59%3Agewinaaa&Itemid=147&lang=en, website GEWINA], geconsulteerd op 10/05/2010 om 14u.30.</ref> Ook was hij lid van de redactie van ''Scientiarum Historia'', het tijdschrift uitgegeven door dit genootschap.<ref> Geert Vanpaemel, [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%2031%20%282005%29,%20nummer%201,%20Contents.pdf Scientiarum Historia 1959-2004,] ''Scientiarum Historia'' 31 (2005) 5-10.</ref>
 
Jarenlang vertegenwoordigde hij België in de International Commission for the History of Mathematics.
 
 
<br/>
 
<br/>
Een groot deel van de historische collectie van de Campusbibliotheek Arenberg CBA werd opgebouwd door prof. em. Paul Bockstaele en bevond zich in de vroegere deelbibliotheek Wiskunde – Sterrenkunde – Computerwetenschappen in Heverlee. <ref>[http://wet.kuleuven.be/nieuwsbrief/science-leuven21.pdf Wetenschappen in breedbeeld] geconsulteerd op 05/05/2010 om 14u.30</ref> Bockstaele was dan ook nauw betrokken bij het bibliotheekbeleid van de KUL, zo werd hij in 1969 aangeduid als vertegenwoordiger van de Faculteit Wetenschappen in de bibliotheekraad. In 1974 werd hij van deze raad ondervoorzitter.  In het academiejaar 1976-1977 werd hij voorzitter van de hervormde bibliotheekraad, op dat moment was hij al voorzitter van de Campus-bibliotheekraad Wetenschappen. Hij hielp dus mee de krijtlijnen van het universitair bibliotheekbeleid ontwikkelen. In 1980 werd hij waarnemend hoofdbibliothecaris. Bij de benoeming van Jan Roegiers in deze functie, nam hij ontslag als voorzitter en lid van de bibliotheekraad. Zijn enorme en kostbare bibliotheek liet hij na aan de KULeuven.
+
===Publications===
<br/
+
*''Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen'', in "Verhandelingen, Letteren en Schoone Kunsten van België Vlaamsche Academie voor Wetenschappen Klasse der Wetenschappen", Bruxelles, 1949, 123 p.
 
+
*"Bibliografie van de geschiedenis der wetenschappen", in ''Scientiarum Historia'' , t. 1-15, 1959-1973.
Van 1992 tot 2005 was Bockstaele betrokken bij de archeologische opgravingen in de oude Romeinse stad Sagalassos in het huidige Turkije onder leiding van zijn huisgenoot, archeoloog Marc Waelkens. Bockstaele verzorgde de filmopnamen van de opgravingen. <ref>http://www.sagalassos.be/en/node/1240, website opgravingen sagalassos geconsulteerd op 10/05/2010 om 9u.</ref><br/> 
+
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%201%20%281959%29,%20het%20oudste%20gedrukte%20nederlandse%20rekenboekje.pdf "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje"], in ''Scientiarum Historia'', t. 1, 1959, p. 53-71.  
+
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%201%20(1959),%20Het%20oudste%20gedrukte%20Nederlandse%20Rekenboekje%20en%20zijn%20vertalingen.pdf "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje en zijn vertalingen"], in ''Scientiarum Historia'', t. 1, 1959, p. 117-127.  
Op voorstel van de Academie ontving Bockstaele in 1996 de hoge onderscheiding van grootofficier in de Leopoldsorde.<ref>[http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, In memoriam] door Jan Roegiers geconsulteerd op 04/05/2010 om 15u30.</ref>
+
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%203%20(1961)%20Nummer%204,%20ADRIAAN%20VAN%20ROOMEN%20%C2%AB%20MEDICUS%20ET%20MATHEMATICUS%20%C2%BB.pdf "Adriaan van Roomen. 'Medicus et Mathematicus' "], in ''Scientiarum Historia'', t. 3, 1961, p. 169-178.
Hij overleed in Oud-Heverlee op 3 augustus 2009. <ref>''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.</ref>
+
*''Adriaan van Roomen en Polen. Zijn onderwijs te Zamość en zijn invloed op Jan Broźek'', 1963, 44 p.
 
+
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%207%20(1965),%20NEGENTIENDE-EEUWSE%20DISCUSSIES%20IN%20BELGIE%20OVER%20DE%20FUNDERING%20VAN%20DE%20ANALYSE.pdf "Negentiende eeuwse discussies in België over de fundering van de analyse"], in ''Scientiarum Historia'', t. 7, 1965, p. 185-201.
===Werken===
+
*"Adriaan van Roomen,", in ''Nationaal biografisch woordenboek'', Bruxelles, 1966, col. 751-765.  
 
+
*"Ignatius de Jonghe et sa ''Geometrica inquisitio in parabolas numero et specie infinitas'',", in ''Janus'', t. 54, 1967, p. 228-235.
Bockstaele was een gezaghebbend kenner van de geschiedenis van de wiskunde. Zijn interesse in de geschiedenis van de wiskunde stamde uit zijn studiejaren aan het seminarie, waar hij in contact kwam met het werk van de jezuiet Henri Bosmans. Vanaf de jaren ’50 legde hij zich steeds meer toe op de studie van de wiskunde in de Renaissance, in het bijzonder met betrekking tot de Nederlanden. Bockstaele publiceerde onder meer over Simon Stevin en de Leuvense wiskundige Adriaan van Roomen. Deze laatste beschouwde hij als de grondlegger van de ''mathesis universalis'', een voorloper van Descartes. Daarnaast publiceerde hij ook over het grondslagendebat bij de Franse intuïtionisten, de introductie van de infinitesimaalrekening in België, oude rekenboekjes in de Nederlanden en astrologie aan Universiteit van Leuven.
+
*"Pierre de la Ramée, Jan Brozek, Adriaan van Roomen, and Giovanni Camillo Gloriosi on isoperimetrical figures," in ''XIVth International Congress of the History of Science, volume Proceedings no 2: Plenary Lectures; Antiquity, Middle Ages and Renaissance; Mathematics; Physics and Astronomy; Chemistry, Tokyo and Kyoto, Japan'', Science Council of Japan, 1974
De verhandeling over ''Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen'', waarmee hij tot licentiaat promoveerde, werd door de Academie bekroond en in 1949 gepubliceerd in haar verhandelingenreeks.  
+
*"Een Leuvens mathematisch pamflet uit 1638," in ''Liber americorum professor emeritus Dr. H. Florin'', Leuven, 1975, p. 45-61.
 
+
*"The correspondence of Adriaan van Roomen,", in ''Lias'', t. 3, 1976, pp. 85-129; 250-299.
Hij schreef ook een aantal schoolboeken over vlakke en ruimtelijke meetkunde voor de middelbare school, waarin historische nota's waren opgenomen.<ref>[http://opteron1.kbr.be/cgi-bin/opac.cgi?P0=NKBR&P1=1_JAN&P9=&P5=20&P4=&P2=3&P3=R_TI&P6=BOCKSTAELE_PAUL, overzicht schoolboeken geschreven door Bockstaele] in de catalogus van de KBR.</ref>
+
*"Mathematics in the Netherlands from 1750 to 1830,", in ''Janus'', t. 65, 1978, p. 67-95.
 
+
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/gewina/2e%20jaargang%202-1979/Gewina,%20Jaargang%202%20(1979)%20Nummer%202,%20EEN%20ONBEKENDE%20ARITHMETICA%20VAN%20ANTHONI%20SMYTERS.pdf "Een onbekende arithmetica van Anthoni Smyters"], in ''Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde,Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek'', t. 2, 1979, p. 45-51.
===Publicaties===
+
*"Die waerachtige const der Geometrien 1513. Het oudst gedrukte Nederlandse meetkundeboek", in: ''Liber amicorum Gaspard Bosteels -Vrienden van het KA Berchem'', 1979, 29–42.  
* ''Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen''. "Verhandelingen, Letteren en Schoone Kunsten van België Vlaamsche Academie voor Wetenschappen Klasse der Wetenschappen", Brussel, 1949, 123 p.
+
*"Adrianus Romanus and Giovanni Camillo Glorioso on isoperimetric figures," in: DAUBEN, Joseph W. (ed.), ''Mathematical perspectives. Essays on Mathematics and Its Historical Development'', New York-London, 1981, p. 1-11.
* "Bibliografie van de geschiedenis der wetenschappen," ''Scientiarum Historia'' I-XV, 1959-1973.
+
*"Het oudst bekende, gedrukte Nederlandse meetkundeboek: Die waerachtige const der geometrieen (1513),", in ''Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen en Techniek'', t. 7, 1984, p. 79-92.  
* [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%201%20%281959%29,%20het%20oudste%20gedrukte%20nederlandse%20rekenboekje.pdf "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje"] ''Scientiarum Historia'' 1 (1959) p. 53-71.  
+
*"Gielis van den Hoecke en zijn Sonderlinghe boeck in dye edel conste arithmetica", in ''Academiae Analecta. Mededelingen van de Koninklijke Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België. Klasse der wetenschappen'', t. 47, 1985, p. 3-29.
* [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%201%20(1959),%20Het%20oudste%20gedrukte%20Nederlandse%20Rekenboekje%20en%20zijn%20vertalingen.pdf "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje en zijn vertalingen"] ''Scientiarum Historia'' 1 (1959) 117-127.
+
*"La théorie des tangentes aux courbes algébriques dans l'oeuvre de René-François de Sluse," in ''Bulletin de la Société Royale des Sciences de Liège'', t. 55, 1986, p. 135-144.  
*[http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%203%20(1961)%20Nummer%204,%20ADRIAAN%20VAN%20ROOMEN%20%C2%AB%20MEDICUS%20ET%20MATHEMATICUS%20%C2%BB.pdf "Adriaan van Roomen. 'Medicus et Mathematicus' "] ''Scientiarum Historia 3 (1961) 169-178.
+
*"Astrologie te Leuven in de zeventiende eeuw", in ''De zeventiende eeuw'', 1989, p. 172- 181.
* ''Adriaan van Roomen en Polen. Zijn onderwijs te Zamość en zijn invloed op Jan Broźek'', 1963, 44 p.
+
*"Adrianus Romanus and the trigonometric tables of Georg Joachim Rheticus", in Demidov, S.S. ''et al.'' (eds), ''Amphora: Festschrift for Hans Wussing on the occasion of his 65th birthday'', Bâle- Boston- Berlin, 1992, p. 55-66.
* [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/scientiarium/Scientiarium%20Historia,%20Jaargang%207%20(1965),%20NEGENTIENDE-EEUWSE%20DISCUSSIES%20IN%20BELGIE%20OVER%20DE%20FUNDERING%20VAN%20DE%20ANALYSE.pdf "Negentiende eeuwse discussies in België over de fundering van de analyse"], ''Scientiarum Historia 7 (1965) pp. 185-201.
+
*"A challenge to the mathematicians of the University of Leuven as a New Year's gift for 1639", in FOLKERTS, M. & HOGENDIJK, J.P. (eds.) ''Vestigia Mathematica'', Amsterdam-Atlanta, 1993, p. 15-27.
* "Adriaan van Roomen," ''Nationaal biografisch woordenboek'', Brussel, 1966, col. 751-765.  
+
*"Les mathématiques", in HALLEUX, Robert, OPSOMER, Carmélia en VANDERMISSEN, Jan (éd.), in ''Histoire des sciences en Belgique de l’Antiquité à 1815'', Bruxelles: Gemeentekrediet/Dexia, 1998, p. 113-144. ([http://www.dbnl.org/tekst/hall014gesc01_01/hall014gesc01_01_0012.php disponible en néérlandais en ligne])
* "Ignatius de Jonghe et sa ''Geometrica inquisitio in parabolas numero et specie infinitas''," ''Janus'' LIV (1967) pp. 228-235.
+
*"Meester Thomas Montis en de zondvloed voorspeld voor het jaar 1524," in HANSELAER, J., COPPENS, C., DESCHAMPS, J., HERMANS, Jos., STORM VAN LEEUWEN, J. (eds.), ''E Codicibus Impressisque. Opstellen over het boek in de Lage Landen voor Elly Cockx-Indestege'' (Miscellanea Neerlandica 18-20) 3 vol., Leuven, 2004, vol. 2, p. 3-18.
* "Pierre de la Ramée, Jan Brozek, Adriaan van Roomen, and Giovanni Camillo Gloriosi on isoperimetrical figures," in : ''XIVth International Congress of the History of Science, volume Proceedings no 2: Plenary Lectures; Antiquity, Middle Ages and Renaissance; Mathematics; Physics and Astronomy; Chemistry, Tokyo and Kyoto, Japan''. Science Council of Japan. 1974
+
*"The mathematical and the exact sciences," in, RUEGG, Walter (ed.), ''A History of the University in Europe, Vol. III: Universities In the Nineteenth and Early Twentieth Centuries''. New York: Cambridge University Press, 2004. p. 493-518.
* "Een Leuvens mathematisch pamflet uit 1638," In: ''Liber americorum professor emeritus Dr. H. Florin'' Leuven, 1975, pp. 45--61.
+
*[http://dx.doi.org/10.1007/s00407-009-0043-4 "Between Viète and Descartes: Adriaan van Roomen and the Mathesis Universalis,"], in ''Archive for History of Exact Sciences'', t. 63, 2009, p. 433-470.<br/>
* "The correspondence of Adriaan van Roomen," ''Lias'' III (1976) pp. 85-129; 250-299.
 
* "Mathematics in the Netherlands from 1750 to 1830," ''Janus'' LXV (1978) pp. 67-95.
 
* [http://www.dwc.huygensinstituut.nl/archive/images/PDF/gewina/2e%20jaargang%202-1979/Gewina,%20Jaargang%202%20(1979)%20Nummer%202,%20EEN%20ONBEKENDE%20ARITHMETICA%20VAN%20ANTHONI%20SMYTERS.pdf "Een onbekende arithmetica van Anthoni Smyters"], ''Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde,Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek'', 2 (1979) p. 45-51.
 
* "Adrianus Romanus and Giovanni Camillo Glorioso on isoperimetric figures," In: ''Mathematical perspectives'', New York-London, 1981, 1-11.
 
* "Het oudst bekende, gedrukte Nederlandse meetkundeboek: Die waerachtige const der geometrieen (1513)," ''Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen en Techniek'' 7 (1984) p. 79-92.  
 
* "Gielis van den Hoecke en zijn Sonderlinghe boeck in dye edel conste arithmetica," ''Academiae Analecta'' 47 (1985) pp. 3-29.  
 
* "La théorie des tangentes aux courbes algébriques dans l'oeuvre de René-François de Sluse," ''Bulletin de la Société Royale des Sciences de Liège'', LV (1986) pp. 135-144.  
 
* "Astrologie te Leuven in de zeventiende eeuw" ''De zeventiende eeuw", 1989, p. 172- 181.
 
* "Adrianus Romanus and the trigonometric tables of Georg Joachim Rheticus," In: Demidov, S.S. ''et al.'' (eds), ''Amphora: Festschrift for Hans Wussing on the occasion of his 65th birthday'', Basel- Boston- Berlin, 1992, p. 55-66.
 
* "A challenge to the mathematicians of the University of Leuven as a New Year's gift for 1639". In: Folkerts, M. & Hogendijk, J.P. (eds.) ''Vestigia Mathematica.'' Amsterdam-Atlanta, 1993, pp. 15-27.
 
* "Wiskunde", In: ''Geschiedenis van de wetenschappen in België van Oudheid tot 1815'', Brussel, Gemeentekrediet, 1998, 118 p.
 
* "Meester Thomas Montis en de zondvloed voorspeld voor het jaar 1524," in: J. Hanselaer, C. Coppens, J. Deschamps, Jos.M.M. Hermans, J. Storm van Leeuwen (reds.), ''E Codicibus Impressisque. Opstellen over het boek in de Lage Landen voor Elly Cockx-Indestege'' (Miscellanea Neerlandica 18-20) 3 vol., Leuven, 2004, p.3-18.
 
* "The mathematical and the exact sciences," In Walter Rüegg (ed.), ''A History of the University in Europe, Vol. III: Universities In the Nineteenth and Early Twentieth Centuries''. New York: Cambridge University Press, 2004. p. 493-518.
 
* [http://dx.doi.org/10.1007/s00407-009-0043-4 "Between Viète and Descartes: Adriaan van Roomen and the Mathesis Universalis,"] ''Archive for History of Exact Sciences'' 63 (2009) pp.433-470
 
 
 
schoolboeken
 
 
 
* Bockstaele, Paul. ''Meetkunde van de ruimte voor het middelbaar en normaal onderwijs'', Standaard,Antwerpen, 1971,
 
 
 
===Bibliografie===
 
 
<br/>
 
<br/>
*http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.html, in memoriam door Roegiers Jan.
+
'''Ouvrages scolaires''' <br/>
*http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, in memoriam door Beirlant Jan
+
*''Meetkunde van de ruimte voor het middelbaar en normaal onderwijs'', Antwerpen: Standaard, 1971.<br/>
*http://nl.wikipedia.org/wiki/Paul_Bockstaele
 
*http://www.dwc.knaw.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=147%3Ageschiedenis&catid=59%3Agewinaaa&Itemid=147&lang=en website GEWINA
 
*http://www.siwe.be/file/nieuwsbrief/nb_52_2009_9_10.pdf
 
*http://kringgeschiedenis.kava.be/SCANS/1994-086.pdf website van de kring voor de geschiedenis van de pharmacie in de Benelux geconsulteerd op 06/05/2010 om 15u30
 
*http://www.kerknet.be/bisdomgent/nieuws_detail.php?ID=376&nieuwsID=86964 website Kerknet
 
*http://www.aihs-iahs.org/fr/membres?page=1 website van de Académie internationale d’Histoire des Sciences
 
*http://www.sagalassos.be/en/node/1240, website opgravingen Sagalassos
 
*''Bockstaele Paul'', in: ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden”, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
===Nota’s===
+
===Bibliographie===
 +
*ROEGIERS, Jan, [http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, "In memoriam"] consulté le 04/05/2010 à 15h30.
 +
*BEIRLANT, Jan, [http://www.kuleuven.be/emeritiforum/update/INMEMORIAM/Paul%20Bockstaele.htmln, "In memoriam"] consulté le 04/05/2010 à 15h30.
 +
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Paul_Bockstaele Wikipedia: Paul Bockstaele]
 +
*[http://www.dwc.knaw.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=147%3Ageschiedenis&catid=59%3Agewinaaa&Itemid=147&lang=en Site web de GEWINA]
 +
*[http://www.kerknet.be/bisdomgent/nieuws_detail.php?ID=376&nieuwsID=86964 Site web de Kerknet]
 +
*[http://www.sagalassos.be/en/node/1240, Site web de opgravingen Sagalassos]
 +
*"Bockstaele Paul", in ''De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden'', Bruxelles: Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22. <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 +
===Notes===
 
<references/>
 
<references/>

Latest revision as of 16:22, 28 November 2024

Mathématicien né à Melle le 7 février 1920 et décédé à Oud-Heverlee le 3 août 2009.

Biographie

Paul Bockstaele est né le 7 février 1920 à Melle. En 1940, il obtient un baccalauréat en philosophie thomiste. En 1951, il est proclamé docteur en mathématiques. En 1944, il est ordonné prêtre à Gand. En 1967, il est nommé chanoine honoraire du chapitre de Saint Bavon dans le diocèse de Gand.[1]
Entre 1947 et 1953, il est professeur au collège Saint-Vincent à Eeklo. De 1953 à 1962, il enseigne à l’école normale épiscopale à Saint-Nicolas.[2]
En 1962, il devient lecteur et de 1963 à 1967, professeur à la faculté des sciences de la KULeuven. En 1967, il est nommé professeur ordinaire à la faculté des sciences. Il y enseigne, entre autres, un cours de base en analyse intitulé: Differentiaal- en integraalrekenen (Calcul différentiel et intégral). Il est également chargé de deux cours d’histoire des sciences. Un cours qui concerne les traités de mathématiques de l'Extrême-Orient antique à la mathématique contemporaine et un second qui a trait aux travaux des mathématiciens de Louvain. [3] Il est l’initiateur du département d’histoire et de fondements des mathématiques. Pendant la période de 1968 à 1971, il est professeur invité à l’Université Lovanium à Kinshasa.
Il accède à l’éméritat le 1er août 1986.
En 1973, il est élu membre du Comité National de Logique, Histoire et Philosophie des Sciences. Il y reste presque 20 ans comme vice-président.[4] Le 9 novembre 1983, il est élu membre correspondant à la Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten (KVAB). Il en devient membre effectif le 8 mars 1989 et membre honoraire en 1995. En 1984, il devient membre de la Bestendige commissie voor de geschiedenis van de wetenschappen de la KVAB, dont il est président en 1985 et ce pendant 15 ans. Au sein de l’Académie, il est également membre de la commission du Jan Gillisprijs (Prix Jan Gillis), de la Commissie van het nationaal biografisch woordenboek et de la commission du Centre pour la culture européenne (Commissie Centrum voor Europese Cultuur).
En 1971, Paul Bockstaele est nommé membre correspondant et en 1988 membre effectif de l’Académie internationale d’Histoire des Sciences.[5]. Il est membre correspondant de la Deutsche Gesellschaft für Geschichte der Medizin, Naturwissenschaft und Technik. En 1959, il est membre fondateur et ensuite président entre 1988 et 1992, de la Zuidnederlands Genootschap voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Wiskunde, Natuurwetenschappen en Techniek[6]. Il est également membre du comité de rédaction de Scientiarum Historia, le périodique publié par la société.[7] Pendant plusieurs années, il représente la Belgique à l’International Commission for the History of Mathematics.
Paul Bockstaele est un grand collectionneur de publications anciennes. Il s’attache à augmenter le nombre d’ouvrages des collections d’histoire des sciences à la KULeuven.[8] En 1969, il représente la faculté des sciences au conseil des bibliothèques dont il est président en 1974. Lors de l’année académique 1976-1977, il est président du conseil des bibliothèques réformé et est également président du conseil des bibliothèques du Campus des sciences. En 1980, il devient bibliothécaire en chef par interim. En 1981, il démissionne de ses fonctions de président et de membre du Conseil des bibliothèques. Il lègue son immense et précieuse bibliothèque à la KULeuven.
De 1992 à 2005, Paul Bockstaele participe à des fouilles archéologiques, dirigées par l'archéologue Marc Waelken, dans l'ancienne ville romaine de Sagalassos en Turquie moderne. Paul Bockstaele fournit des images filmées des excavations. [9]
Sur une proposition de l'Académie, Paul Bockstaele reçoit en 1996 la haute distinction de Grand Officier de l'Ordre de Léopold.[10]
Il décède à Oud-Heverlee le 3 août 2009.

Travaux

Paul Bockstaele est un érudit autorisé en histoire des mathématiques. Cet intérêt a pour origine ses études au séminaire, à l’occasion des quelles il prend connaissance des travaux du jésuite Henri Bosmans. A partir des années 1950, il se consacre à l’étude des mathématiques à la Renaissance dans les provinces des Pays-Bas. Paul Bockstaele publie des ouvrages, entre autres, sur Simon Stevin et sur le mathématicien louvaniste Adriaan van Roomen. Il considère ce dernier comme le fondateur de la mathesis universalis et comme le précurseur de Descartes. Il publie également sur le débat de fonds des intuitionnistes français, sur l’introduction du calcul infinitésimal en Belgique, sur les anciens livres de comptes aux Pays-Bas et sur l’astrologie à l’Université de Louvain. Son mémoire sur Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen, grâce auquel il obtient le grade de licencié, est publié par l’Académie en 1949.
Il écrit également plusieurs ouvrages scolaires pour le secondaire sur la géométrie spatiale et plane, dans lesquels il consigne des notes historiques.[11]

Publications

  • Het intuïtionisme bij de Franse wiskundigen, in "Verhandelingen, Letteren en Schoone Kunsten van België Vlaamsche Academie voor Wetenschappen Klasse der Wetenschappen", Bruxelles, 1949, 123 p.
  • "Bibliografie van de geschiedenis der wetenschappen", in Scientiarum Historia , t. 1-15, 1959-1973.
  • "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje", in Scientiarum Historia, t. 1, 1959, p. 53-71.
  • "Het oudste gedrukte Nederlandse rekenboekje en zijn vertalingen", in Scientiarum Historia, t. 1, 1959, p. 117-127.
  • "Adriaan van Roomen. 'Medicus et Mathematicus' ", in Scientiarum Historia, t. 3, 1961, p. 169-178.
  • Adriaan van Roomen en Polen. Zijn onderwijs te Zamość en zijn invloed op Jan Broźek, 1963, 44 p.
  • "Negentiende eeuwse discussies in België over de fundering van de analyse", in Scientiarum Historia, t. 7, 1965, p. 185-201.
  • "Adriaan van Roomen,", in Nationaal biografisch woordenboek, Bruxelles, 1966, col. 751-765.
  • "Ignatius de Jonghe et sa Geometrica inquisitio in parabolas numero et specie infinitas,", in Janus, t. 54, 1967, p. 228-235.
  • "Pierre de la Ramée, Jan Brozek, Adriaan van Roomen, and Giovanni Camillo Gloriosi on isoperimetrical figures," in XIVth International Congress of the History of Science, volume Proceedings no 2: Plenary Lectures; Antiquity, Middle Ages and Renaissance; Mathematics; Physics and Astronomy; Chemistry, Tokyo and Kyoto, Japan, Science Council of Japan, 1974
  • "Een Leuvens mathematisch pamflet uit 1638," in Liber americorum professor emeritus Dr. H. Florin, Leuven, 1975, p. 45-61.
  • "The correspondence of Adriaan van Roomen,", in Lias, t. 3, 1976, pp. 85-129; 250-299.
  • "Mathematics in the Netherlands from 1750 to 1830,", in Janus, t. 65, 1978, p. 67-95.
  • "Een onbekende arithmetica van Anthoni Smyters", in Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde,Natuurwetenschappen, Wiskunde en Techniek, t. 2, 1979, p. 45-51.
  • "Die waerachtige const der Geometrien 1513. Het oudst gedrukte Nederlandse meetkundeboek", in: Liber amicorum Gaspard Bosteels -Vrienden van het KA Berchem, 1979, 29–42.
  • "Adrianus Romanus and Giovanni Camillo Glorioso on isoperimetric figures," in: DAUBEN, Joseph W. (ed.), Mathematical perspectives. Essays on Mathematics and Its Historical Development, New York-London, 1981, p. 1-11.
  • "Het oudst bekende, gedrukte Nederlandse meetkundeboek: Die waerachtige const der geometrieen (1513),", in Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen en Techniek, t. 7, 1984, p. 79-92.
  • "Gielis van den Hoecke en zijn Sonderlinghe boeck in dye edel conste arithmetica", in Academiae Analecta. Mededelingen van de Koninklijke Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België. Klasse der wetenschappen, t. 47, 1985, p. 3-29.
  • "La théorie des tangentes aux courbes algébriques dans l'oeuvre de René-François de Sluse," in Bulletin de la Société Royale des Sciences de Liège, t. 55, 1986, p. 135-144.
  • "Astrologie te Leuven in de zeventiende eeuw", in De zeventiende eeuw, 1989, p. 172- 181.
  • "Adrianus Romanus and the trigonometric tables of Georg Joachim Rheticus", in Demidov, S.S. et al. (eds), Amphora: Festschrift for Hans Wussing on the occasion of his 65th birthday, Bâle- Boston- Berlin, 1992, p. 55-66.
  • "A challenge to the mathematicians of the University of Leuven as a New Year's gift for 1639", in FOLKERTS, M. & HOGENDIJK, J.P. (eds.) Vestigia Mathematica, Amsterdam-Atlanta, 1993, p. 15-27.
  • "Les mathématiques", in HALLEUX, Robert, OPSOMER, Carmélia en VANDERMISSEN, Jan (éd.), in Histoire des sciences en Belgique de l’Antiquité à 1815, Bruxelles: Gemeentekrediet/Dexia, 1998, p. 113-144. (disponible en néérlandais en ligne)
  • "Meester Thomas Montis en de zondvloed voorspeld voor het jaar 1524," in HANSELAER, J., COPPENS, C., DESCHAMPS, J., HERMANS, Jos., STORM VAN LEEUWEN, J. (eds.), E Codicibus Impressisque. Opstellen over het boek in de Lage Landen voor Elly Cockx-Indestege (Miscellanea Neerlandica 18-20) 3 vol., Leuven, 2004, vol. 2, p. 3-18.
  • "The mathematical and the exact sciences," in, RUEGG, Walter (ed.), A History of the University in Europe, Vol. III: Universities In the Nineteenth and Early Twentieth Centuries. New York: Cambridge University Press, 2004. p. 493-518.
  • "Between Viète and Descartes: Adriaan van Roomen and the Mathesis Universalis,", in Archive for History of Exact Sciences, t. 63, 2009, p. 433-470.


Ouvrages scolaires

  • Meetkunde van de ruimte voor het middelbaar en normaal onderwijs, Antwerpen: Standaard, 1971.


Bibliographie


Notes

  1. Site web de Kerknet, consulté le 04/05/2010 à 14h30.
  2. "Bockstaele Paul", in De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden, Bruxelles : Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.22.
  3. BEIRLANT, Jan, "In memoriam" consulté le 04/05/2010 à 15h30.
  4. ROEGIERS, Jan, "In memoriam", consulté le 04/05/2010 à 15h30.
  5. "Site web de l’Académie internationale d’Histoire des Sciences", consulté le 07/05/2010 à 12h.
  6. Site web de GEWINA, consulté le 10/05/2010 à 14h30.
  7. VANPAEMEL, Geert, "Scientiarum Historia 1959-2004", in Scientiarum Historia, t. 31, 2005, p. 5-10.
  8. "Wetenschappen in breedbeeld", consulté le 05/05/2010 à 14h30.
  9. Site web de opgravingen sagalassos, consulté le 10/05/2010 à 9h.
  10. ROEGIERS, Jan, "In memoriam", consulté le 04/05/2010 à 15h30.
  11. Aperçu des livres d'école écrits par Bockstaele dans le catalogue de la Bibliothèque royale.