Cercle artistique, littéraire et scientifique d'Anvers
 |
| Ludieke menukaart voor het nieuwjaarsfeest van de sectie fotografie van de Cercle, met ballet en overdadig maal, 1902. Met dank aan dhr. Rolf Bienentreu voor de afbeelding. |
Ook gekend als: Kunstverbond.
Historiek
De Cercle artistique, littéraire et scientifique van Antwerpen werd op 10 mei 1852 gesticht door enkele personen die een ontmoetingsplek voor alle wetenschaps-, literatuur- en schone kunstliefhebbers wilden creëren. De Kring stelde zich tot doel om de wetenschappen, letteren en kunsten in Antwerpen aan te moedigen en bruggen te bouwen tussen beoefenaars, liefhebbers en mecenassen. Op 10 juni lieten de stichters een omzendbrief verschijnen. Deze zette de doelstellingen van de Cercle artistique uiteen en nodigde de lezers uit om in groten getale lid te worden.
Op 17 juli 1852 kon het kersverse genootschap zijn intrek nemen in een tijdelijk lokaal op de eerste verdieping van de Café Suisse, Groenplaats. Op 7 november 1852 werden in de grote zaal de artistieke en literaire bijeenkomsten plechtig ingeleid door kringvoorzitter Jean-François Loos, burgemeester van Antwerpen - Loos zou in deze functie blijven tot 1871. De eerste literaire zitting vond plaats op 15 november in dezelfde zaal.[1]
De vereniging stond onder de bescherming van de Hertog van Brabant en vanaf 1873 van de koning.
De Kring werd al snel een geliefde ontmoetingsplek. De Cercle artistique groeide snel uit tot een geliefde ontmoetingsplek voor de welgestelde elite van Antwerpen. Hij ontwikkelde een drukke werking: hij organiseerde dagelijkse vergaderingen, tentoonstellingen, concerten, wedstrijden, en ook artistieke en literaire bijeenkomsten en feesten. Het genootschap publiceerde ook annalen en bezat een eigen bibliotheek.
In augustus 1877 organiseerde de sectie Plastische Kunsten van de vereniging samen met het Antwerpse gemeentebestuur een grote kunstwedstrijd ter gelegenheid van de 300ste verjaardag van Pieter Paul Rubens.[2]
Na de uitgave van het congresverslag van 1878 vinden we geen informatie meer over de Cercle artistique.
Stichtende leden
- P.-J.Bessems
- F. De Braekeleer
- L. De Winter
- G.Dhanis
- E.Fester
- E.Jacops
- L.Keusters
- J.Koyen
- H. Leys
- D.Mauroy
- J.Michiels
- Ch.Neesen
- G.-J. Oostendorp
- E.Rigelé
- Swerts
- E. Ter Bruggen
- C.Van den Nest
- A.-F. Van Geetruyen-Schram
- C.Van Havre
- C.-G. Wilmotte
Zetel
Op 17 juli 1852 beschikte de Cercle over een tijdelijk lokaal in de Café Suisse, Groenplaats. Vanaf november 1852 hield hij zitting in de grote zaal van de Stad. Daarna betrok de vereniging het pand op de Arenbergstraat, 26. In 1864 stelde de Kring architect Eugène Gife aan om de oude gebouwen te verbouwen tot een volwaardig verenigingslokaal. Het vernieuwde complex, dat bestond uit een grote feestzaal met portrettengalerij, een tentoonstellings- en voordrachtzaal, een café en een biljart- en leeszaal op het gelijkvloers, werd in 1873 ingehuldigd door koning Leopold II. het pand is vandaag gekend als de Arenbergschouwburg.[3]
Organisatie
De kring bestond uit ereleden en werkende leden die verschillende secties vormden: plastische kunsten, toonkunst, Vlaamse literatuur, Franse literatuur en wetenschappen (vanaf 1875 kwam daar krijgswetenschappen bij). Wellicht was er rond 1902 ook een sectie rond fotografie. Elke sectie moest plechtigheden, wedstrijden en lezingen plannen in haar eigen vakgebied. De jaarlijkse bijdrage voor effectieve leden bedroeg 12 frank, die voor de ereleden 25 frank. Er bestond ook een toegangsprijs die 10 en 20 frank bedroeg.[4]
Een bestuursraad beheerde de kring. In 1852 bestond ze uit:
- Voorzitter: J.-F. Loos
- Ondervoorzitters: J.-L.Dyckmans et J.-S. Eykens
- Secretarissen: J.Coune et J.-F.-C. Verspreeuwen
- Penningmeester: F.Van den Wyngaert
In het reglement van 1858 leest men dat de bestuursraad dertig leden telde, die voor de periode van vier jaar zetelden. Het ging om twintig effectieve leden, waaronder vijf vertegenwoordigers voor elke sectie, en tien door de effectieve leden gekozen ereleden-aandeelhouders.
De directie bestond uit acht leden, waaronder drie ereleden et een effectief lid voor elke sectie. Ze werden gekozen door de bestuursraad en elk jaar hernieuwd. De voorzitter werd gekozen uit de ereleden-aandeelhouders.
De bestuursraad benoemde ook een directeur-bestuurder, bevoegd met de financiën, de begroting, de uitgaven en het fondsengebruik.
Publicaties
- Cercle artistique, littéraire et scientifique d'Anvers sous le patronage de SAR le duc de Brabant : règlement général, 1858.
Referentienummer in de KBR: II 90.877 A Vol.XIV, no 209 (Magasin - Salle de lecture générale)
- Cercle artistique d'Anvers : annales, 1869-77. Bestaat tot 1874 in de KBR.
Referentienummer in de KBR: II 48.040 B (Magasin - Salle de lecture générale)
- Cercle artistique, littéraire et scientifique d'Anvers sous le patronage de SM le roi : règlement général, 1875.
Refernentienummer in de KBR: II 90.877 A Vol.VIII, no 109 (Magasin - Salle de lecture générale)
- Compte rendu du Congrès artistique de 1877, organisé par le Cercle artistique, littéraire et scientifique d'Anvers, sous le patronage de S. M. le Roi et avec le concours de l'administration communale de la ville d'Anvers, 1878
Referentienummer in de KBR : II 33.345 B (Magasin - Salle de lecture générale)
Nota’s
- ↑ Annales du Cercle artistique d'Anvers, 1868.
- ↑ Compte rendu du Congrès artistique de 1877, organisé par le Cercle artistique, littéraire et scientifique d'Anvers, sous le patronage de S. M. le Roi et avec le concours de l'administration communale de la ville d'Anvers, 1878.
- ↑ [Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Arenbergschouwburg, (geraadpleegd op 23 januari 2019).
- ↑ Règlement de 1858.
