Du Bus de Gisignies, Bernard-Amé-Léonard vicomte (1808-1874)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Alternatieve schrijfwijzen : Dubus de Ghisignies, du Bus de Ghisignies, du Bus de Gisignies.
Ornitholoog en paleontoloog, geboren te Doornik op 21 juni 1808 en overleden te Ems in Duitsland op 6 juli 1874.

Biografie

Bernard-Amé-Léonard du Bus de Gisignies werd geboren te Doornik op 21 juni 1808. Zijn vader, Léonard, was een oud-lid van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal, oud-gouverneur van de provincies Antwerpen en Zuid-Brabant en commissaris-generaal van Nederlands-Indië. Tijdens deze buitenlandse missies, stuurde hij aan zijn zonen regelmatig exotische specimen, zoals vogels en schelpen. Deze droegen bij aan de ontwikkeling van de interesse van Bernard-Amé-Léonard voor het bestuderen van deze soorten.
Voorbestemd voor dezelfde carrière als zijn vader, ving hij aan met de opleiding rechten aan de Universiteit van Leuven. Hij verliet na afloop van zijn cursus deze piste om zich volledig te concentreren op de observatie van de natuurlijke soorten. Parallel hiermee streefde hij naar een politieke carrière. Hij was gedurende 12 jaar lid van de Kamer van Volksvertegenwoordiging, in 1835 verkozen door het arrondissement Soignies en vervolgens van 1868 tot 1874 senator voor het arrondissement Diksmuide.
In 1840 werd er een commissie opgericht om de collecties van het Koninklijk Natuurhistorisch Museum die werden overgedragen aan de regering in te schatten. Deze commissie bestond uit: Wesmael, Cantraine, Lacordaire en Van Beneden. Du Bus de Gisignies was de voorzitter. Op 31 december 1842 verwierf de overheid de collecties. In 1846 werd Bus de Gisignies de eerste directeur van het Musée d’histoire Naturelle de Belgique en hij werd eveneens de conservator. Eén jaar later schonk hij 2474 vogels aan het Museum. Hij verzamelde en beschreef alle fossiele botten die werd teruggevonden tijdens de militaire werken rond de stad Antwerpen.
Hij werd op 7 mei 1841 corresponderend lid van de Académie royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles en effectief lid op 16 december 1846. Hij was in 1867 voorzitter van de Academie en in 1849 directeur van de Klasse Wetenschappen. Hij was geïnteresseerd in de oestercultuur en droeg bij aan de oprichting van een vereniging van viskwekers; de eerste pogingen bleken onproductief.
Als kunstliefhebber verzamelde hij eveneens postzegels en boeken. Hij bezat meer dan 74 werken van Vlaamse en Hollandse meesters uit de XVII^de eeuw.
In 1855 werd hij door de regering aangeduid als lid van de prijzenjury voor de Wereldtentoonstelling. Het doel van de overheid was om het werk van de Belgische kunstenaars naar voren te brengen.
In 1867 werd hij verkozen tot senator en hij werd ontslagen als directeur van het Museum.
In 1874, werd du Bus de Gisignies lid van het Directiecomité van het Musées royaux de peinture et de sculpture en lid van de observatiecommissie van de Koninklijke Bibliotheek.
Hij stierf op 6 juli 1874 te Ems in Duitsland. Op 9 en 10 mei 1882 werd er een verkoop georganiseerd, waarbij het Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique een deel van de kunstcollectie van de wetenschapper verwierf. In 1876 kocht het Koninklijk Natuurhistorisch Museum, met de toestemming van de Minister van Binnenlandse Zaken, op een openbare verkoop een deel van de resterende collectie van du Bus de Gisignies. Het ging over 2555 vogels, 341 skeletten, 5 nesten, 5 zoogdieren en 3 vissen.

Werken

De publicaties van Bus de Gisignies bestaan uit twee types: langs de ene kant stelde hij 12 werken op over vogels, waarbij hij nieuwe en exotische soorten beschreef en langs de andere kant publiceerde hij drie studies van beenderen en de beschrijving van nieuwe soorten.
In 1835 publiceerde hij een eerste bijdrage over nieuwe vogelsoorten uit Nieuw-Holland, waarvoor hij de nieuwe soort Leptorhynque creeërde.
In 1839 beschreef du Bus in de jaarboeken van de Academie drie nieuwe vogels: de Philedon uit Nieuw-Zeeland, de Tangara uit de provincie Honduras en de Merle mélanote uit Chili. Hij maakte een beschrijving van een andere soort in volume 7 van de jaarboeken van de Academie.
In de loop van het jaar 1845 publiceerde hij de specifieke diagnoses van drie nieuwe soorten kolibries uit Colombia. Hij liet ook het werk Esquisses ornithologiques verschijnen, hierin maakte hij beschrijvingen en tekeningen van nieuwe of minder bekende vogels.
In 1849 werd hij directeur van de Klasse Wetenschappen van de Académie royale en beschreef in zijn toespraak de ontdekking van fossiele botten van zoogdieren uit de Crag d’Anvers. Hij maakte een update van de resultaten van deze zoektocht en beschreef de fossiele resten van dolfijnen met een lange bek, de spitssnuitdolfijnen en de Balaenoptera (vinvissen).

Publicaties

• Esquisses ornithologiques; Descriptions et figures d'oiseaux nouveaux ou peu connus, Bruxelles, 1843.
  

Publicaties aan de Academie

• "Description d'un nouveau genre d'oiseau, de l'ordre des Échassiers", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 2, 1835, p. 419-421.
• "Description d'une nouvelle espèce de Héron", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 4, 1837, p. 39-41.
• "Note sur l'Ibis olivâtre", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 4, 1837, p. 105-106.
• "Description d'une nouvelle espèce de Philedon de la Nouvelle- Zélande, suivie des diagnoses spécifiques de trois autres espèces nouvelles d'oiseaux", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 6, 1839, p. 295-298.
• "Description d'un Tangara nouveau", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 6, 1ste deel, 1839, p. 439-441.
• "Notice sur un Merle inédit", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 6, 1ste deel, 1839, p. 506-507.
• "Description d'un nouveau genre de la famille des Gallinules", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 7, 1ste deel, 1840, p. 212-214.
• "Diagnoses spécifiques de trois espèces nouvelles d'Oiseaux-mouches de la Colombie", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 9, 1ste deel, 1842, p. 524.
• "Note sur l'apparition en Belgique d'une Outarde Houbara et d'une Sterne leucoptère", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 13, 1ste deel, 1846, p. 166-168.
• "Note sur quelques espèces nouvelles d'oiseaux d'Amérique", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 14, 2de deel, 1847, p. 101.
• "Note sur quelques espèces inédites d'oiseaux", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 22, 1ste deel, 1855, p 150.
• "Sur quelques mammifères du crag d'Anvers", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 24, 1867, p. 562.
• "Sur différents Ziphiides nouveaux du crag d'Anvers", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 25, 1868, p. 621.
• "Mammifères nouveaux du crag d'Anvers", in Bulletins de l’Académie Royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles, vol. 34, 1872, p 491.
  

Bibliografie

• "Dubus Bernard (1808-1874) ", op de website van de Kamer van Volksvertegenwoordiging, geconsulteerd op 11/01/2011.
• STOCKMANS, F., "Bus de Gisignies (Bernard-Amé-Léonard, vicomte du)", in Biographie Nationale, vol. 33, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1965, kol. 140-142.
• VAN BENEDEN, Pierre-Joseph, "Notice sur Bernard-Amé-Léonard vicomte du Bus de Gisignies, membre de l’Académie", in Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, 1883, p. 243-270.
• VAN DEN CLOOT, Marc Van den Cloot, "Notice sur Bernard du Bus de Gisignies", in Bart De Prins (dir.), Léonard du Bus de Gisignies, Heemkundige Kring van Malle, Malle, 1999.