Koninklijke oudheidkundige kring van het land van Waas
| 1974 - | Koninklijke oudheidkundige kring van het land van Waas |
| 1862-1973 | Cercle archéologique du Pays de Waes - Oudheidkundige kring van het land van Waas |
Contents
Historiek
In 1861 richtten enkele personen de Cercle archéologique du Pays de Waes op, naar eigen zeggen om het historisch en cultureel patrimonium van het Waasland voor vergetelheid en vernietiging te behoeden. Op 8 mei 1861 werd een rondzendbrief aan potentiële leden gestuurd om een eerste Algemene Vergadering op het stadhuis van Sint-Niklaas te beleggen. Op deze eerste vergadering werden de statuten en de doelstellingen van de nieuwe vereniging opgesteld. De voornaamste doelstelling betrof het bewaren en beschermen van historische en andere monumenten van het Waasland; en daarbij de documenten en objecten die met deze monumenten verband hielden – zoals graven, sculpturen, schilderijen, tekeningen, kaarten, medailles, munten, zegels, meubilair, gereedschap, wapens, manuscripten, boeken, tijdschriften of fossielen, zij het originelen of kopieën – samen te brengen in de hoofdplaats van het arrondissement. Verder stelde de vereniging zich tot doel om door wedstrijden of andere middelen de ontwikkeling van de studie van geschiedenis en archeologie aan te moedigen, en verder om onuitgegeven of weinig gekende documenten uit te geven, evenals verhandelingen en nota’s over de brede geschiedenis van het Waasland, historische of biografische monografieën en stamboomonderzoek van families afkomstig van het Waasland.[1]
De kring gaf daarnaast jaarboeken uit (de Annales), monografieën (die bijzondere uitgaven binnen de reeks van de Annales vormen), en archieven van families uit de streek. Bovendien organiseerde ze tentoonstellingen en voordrachten en richtte ze twee standbeelden op. Het eerste standbeeld, een buste van de Leuvense anatomist Philip Verheyen, werd in 1862 in Verrebroeck onthuld, het tweede, daterend van 1871, stelde Gerard Mercator voor en bevindt zich nog steeds in Rupelmonde, geboortestad van de befaamde cartograaf.[2]
Al bij haar oprichting engageerde de kring zich bovendien voor de oprichting van een museum voor het Waasland. Hiervoor richtte ze een verzoek tot de streekbewoners om de kring op voorwerpen met historisch of erfgoedkundig belang van het Waasland te wijzen. Het museum werd in de oude gevangenis in Sint-Niklaas gevestigd. Het bestond uit een bibliotheek en paleontologische, etnografische, numismatische, industriële, sillografische en folkloristische verzamelingen van het Waasland en een verzameling rond Mercator. Het was elke zondag van mei tot oktober gratis toegankelijk voor het publiek. Een nieuw museum, gelegen in de Zamanstraat 49 in Sint-Niklaas werd ingehuldigd op 8 augustus 1911 ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de vereniging.
In 1974 organiseerde de Kring te Sint-Niklaas het 43e congres van de Fédération des Cercles d'Histoire, d'Archéologie et du Folklore de Belgique. Naar aanleiding van deze gebeurtenis verleende de koning op 25 januari van dat jaar de koninklijke titel die de vereniging tot ‘Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas' omdoopte.
In 1983 werd de Kring tot een vzw omgevormd. Haar zetel is nog altijd gelegen in de Zamanstraat 49, Sint-Niklaas waar ze haar documentatiecentrum, museumcollecties en bibliotheek verder verrijkt. Een groot deel van de verzamelingen worden tentoongesteld in het Mercator Museum en in het Stadsmuseum van Sint-Niklaas (SteM).
Verdere informatie over de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas en de huidige activiteiten kan gevonden worden op de website www.kokw.be
Stichtende leden
De eerste bestuurscommisie was als volgt samengesteld:
- Adolphe Siret, arrondissementscommissaris van Sint-Niklaas: voorzitter
- Henri Raepsaet, vrederechter te Lokeren: vice-voorzitter
- Louis Verest, lid van de Raad van Bestuur van de Tekenacademie te Sint-Niklaas: vice-voorzitter
- Lodewijk Hoornaert, secretaris van de Tekenacademie te Sint-Niklaas: secretaris
- Ridder de Schouteete de Tervarent, provinciaal raadsman te Sint-Niklaas: penningmeester
- Dr. Jean van Raemdonck, conservator van de collecties te Sint-Niklaas
- Robert Verwilghen, vrederechter te Sint-Niklaas: lid
- A. De Wilde, kunstschilder te Sint-Niklaas: lid
- Edmond Serrure, gemeentearchitect te Sint-Niklaas: lid.
Organisatie
Bij haar oprichting werd de vereniging geleid door een dagelijks bestuur van negen leden die allemaal in het Waasland woonden en door de Algemene Vergadering verkozen werden. Het bestuur benoemde daaruit een voorzitter, twee ondervoorzitters, een secretaris, een penningmeester en een conservator voor de collecties. De Kring was verder samengesteld uit een onbeperkt aantal effectieve leden. [3] Verder waren er 10 ereleden. Die betaalden geen bijdrage, maar hadden wel dezelfde rechten als de effectieve leden. De jaarlijkse bijdrage bedroeg 10 frank. De algemene vergadering van de Kring kwam tweemaal per maand bijeen en organiseerde een openbare sessie op de laatste maandag van juni. [4]
Zetel
In 1861 stelde het regentschap van de hoofdplaats een lokaal in het nieuwe stadhuis ter beschikking van de Kring. Sedert 1911 heeft de Kring haar zetel in het Huis Janssens in de Zamanstraat 49 Sint-Niklaas.
Publicaties
De inhoudsopgaven van de jaargangen van Annales, en de inhoud van bijzondere collecties, tijdschriftenverzamelingen en de bibliotheek kunnen op de website van de kring worden geraadpleegd.
- Annales du cercle archéologique du Pays de Waes, 1961-1974, 1-77.
- Buitengewone uitgaven van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waes,1862-.
- Cercle archéologique du pays de Waes. Exposition régionale d'argenteries et d'orfèvreries d'art anciennes, 1902
- WILLEMSEN G.,Notice sur le Cercle archéologique du pays de Waes, 1861-1905, 1905, 12 p.
- WILLEMSEN G., Le cinquantenaire du Cercle archéologique du Pays de Waes et la visite du Congrès de Malines à St. Nicolas, 1912.
- Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas. Jubileumnummer. 1861-1961, en " Mercatorjaar " 1512-1962, 1962 , nr.15.
- Buitengewone uitgaven / Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, 1966-.
- DE SMET A., Catalogus van de Mercatorverzameling van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas te Sint-Niklaas, 1972.
- Annalen van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, 1975-, 78-.
- KBR:71 R ou BD 20.833
- Mededelingenblad van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, 1972-2008.
- Tijdschriftenkatalogus van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas: buitengewone uitgaven & katalogi der verzamelingen, 1977.
- Cartografie in de Nederlanden: 16de-19de eeuw: tentoonstelling van kaarten uit het archief van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, georganiseerd in samenwerking met de Stad Sint-Niklaas: stedelijk museum, exlibriscentrum 4 januari-8 maart 1981, 1981.
Bibliografie
- WILLEMSEN, G.,Notice sur le Cercle archéologique du pays de Waes, 1861-1905, 1905.
- WILLEMSEN, G., Le cinquantenaire du Cercle archéologique du Pays de Waes et la visite du Congrès de Malines à St. Nicolas, 1912.
- Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas. Jubileumnummer 1861-1961, en Mercatorjaar 1512-1962, 1962, nr. 15.
Externe link
