Van Overstraeten, Roger (1937-1999)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Ingenieur en micro-electronica specialist, geboren te Vlezenbeek op 7 december 1937 en overleden te Leuven op 29 april 1999.

Biografie

Roger Van Overstraeten werd geboren op 7 december 1937 te Vlezenbeek. Hij volgde middelbaar onderwijs aan het St.Joris-Instituut te Brussel. In 1955 startte hij met de studies van burgerlijk ingenieur aan de Universiteit van Leuven. In 1960 behaalde hij het diploma van burgerlijk electrotechnisch-werktuigkundig ingenieur.
In hetzelfde jaar werd hem een C.R.B-beurs toegekend om te gaan studeren aan de Stanford University (Californië). In 1963 behaalde hij hier zijn PhD. Op aandringen van Armand Van Hoof en Richard Van Cauteren keerde hij terug naar Vlaanderen. Zij zorgden ervoor dat Roger Van Overstraten na zijn legerdienst in 1964 terugkeerde naar de Universiteit van Leuven. Hier startte hij zijn academische loopbaan met de oprichting van een laboratorium voor halfgeleidersfysica bij professor Alfons De Bock aan het Natuurkundig Instituut.
In 1965 werd hij aan de Universiteit van Leuven als geassocieerd hoogleraar opgenomen in het Departement Elektrotechniek van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen. Hij was hoofd van dit departement van 1981 tot 1984. Hij stichtte aan dit departement het Laboratorium Fysica en Elektronica van de Halfgeleiders (FEH) en was tot 1984 directeur van het FEH.
In 1968 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar. In 1969 startte hij aan de Universiteit van Leuven met de installatie van het laboratorium voor het ontwerp en de fabricatietechnieken van IC’s (geïntegreerde schakels of Integrated Circuit), dit project werd gerealiseerd met de steun van het FCFO. In 1971 werd onder zijn leiding aan de Universiteit van Leuven een onderzoeksgroep opgestart op het gebied van computergesteunde ontwerpmethoden (CAD) voor elektronische componenten en geïntegreerde schakelingen.
Om het doctoraal onderzoek in zijn vakgebied te stimuleren werd Roger Van Overstraeten in 1972 betrokken bij de oprichting van het Fonds Derde Cyclus dat later de Onderzoeksraad zou worden. In hetzelfde jaar was hij mede-oprichter van Leuven Research and Development. Het is een joint-venture met de Stanford University en deze firma ontwikkeld software voor bedrijven.
In 1975 werd hij benoemd tot projectleider aan de Europese Commissie voor R&D activiteiten op het gebied van fotovoltaïsche energieomzetting.
Hij was ook actief in verschillende beleidsorganen van de Vlaamse regering (o.a. de Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid en verschillende ad hoc commissies). In 1976 werd hij wetenschappelijk coördinator van het Belgisch Nationaal Energieprogramma. Twee jaar later was hij medeoprichter van de E.C Photovoltaic Solar Energy Conference.
In 1976 bracht Roger Van Overstraeten een fusie van het FEH laboratorium met dat van Ketens en Systemen tot stand. Deze fusie was het gevolg van de noodzaak aan multidisciplinair onderzoek. De ontstane onderzoeksgroep Elektronica, Systemen, Automatisering en Technologie (ESAT), lag in 1984 aan de grondslag van de oprichting van het IMEC (Interuniversitair Micro-Electronica-Centrum).
Roger Van Overstraeten vatte immers het idee op om een interuniversitair onderzoekscentrum voor micro-electronica op te richten om op een nog grootschaliger niveau aan onderzoek te kunnen doen. In 1981 werd de mogelijkheid geboden toen de toenmalige Minister-President van Vlaanderen, Gaston Geens, de actie Derde Industriële Revolutie Vlaanderen opstartte. Omwille van de grote investeringen werd besloten dat de verschillende universiteiten hun krachten zouden bundelen. Het masterplan voor de micro-electronica voorzag in de oprichting van een halfgeleiderfabriek (MIE-TEC) en een onafhankelijk onderzoeksinstituut IMEC. IMEC moet voorzien in de transfer van resultaten naar industriële partners die op deze manier de kosten voor het onderzoek delen. IMEC moet alle universiteiten in Vlaanderen bedienen en is onafhankelijk van de KUL. Daarnaast moet IMEC trainingen en opleidingen in de micro-electronica aan de universiteiten en de hogescholen verzorgen. Op 21 december 1983 werd het instituut geopend, het was een VZW. Vanaf 1984 tot aan zijn dood was hij directeur van dit onderzoeksinstituut. Hij leidde dit instituut samen met een Raad van Bestuur waarin zowel de Vlaamse overheid, wetenschappers als bedrijven vertegenwoordigd zijn.
Het IMEC, ESAT en de Philips Technology Campus (Haasrode) bundelden in 1994 de krachten om de DSP valley (Digital Signal Processing of Digitale Signaal Verwerking) op te richten. DSP is een onafhankelijke technologiecluster gericht op het ontwerp van hardware en embedded softwaretechnologie voor (digitale) signaalverwerking en System-on-Chip (SoC). DSP Valley heeft meer dan 60 leden waaronder universiteiten, kennisinstellingen en bedrijven, zowel kleine bedrijven en start-ups als grote internationale groepen met locale R&D-activiteiten.
Hij werd op 17 december 1981 corresponderend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en werkend lid op 9 maart 1988.
Hij was fellow aan het Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE).
Roger Van Overstraeten was gasthoogleraar aan de universiteiten van Florida (1974), Stanford (1979) en Pilani in India (1980).
Hij ontving verschillende prijzen: in 1987 werd hij door de Alumni van INSEAD uitgeroepen tot Innovator of the year 1986. Hij ontving in 1987 een ere-doctoraat van het Polytechnische Instituut in Grenoble.
In 1989 ontving hij de titel van Baron uit de handen van Koning Boudewijn. In hetzelfde jaar won hij de Becquerel-Prijs. In 1991 won hij de Flanders' Technology International Innovation Award. In 1994 kreeg hij de SEMI Award van de Europese halfgeleiderindustrie en in december 1999 in Washington werd hem postuum de prestigieuze IEEE Frederik Philips Prijs voor zijn werk aan het IMEC toegekend.
Hij overleed te Leuven op 29 april 1999.
Zijn inzet voor de popularisering van de techniek mondde (postuum) uit in de oprichting van de Stichting Roger Van Overstraeten, die de 'kenniskloof' wil helpen dichten. Op 1 januari 2001 werd deze stichting opgericht. Deze heeft als missie jongeren te stimuleren voor een technisch-wetenschappelijke studie en voor een latere job als wetenschapper of ingenieur in de sector van de informatie-en communicatietechnologie (ICT). Roger Van Overstraeten was zich immers sterk bewust van het groeiende tekort aan technici, ingenieurs en wetenschappers. Hij was van mening dat in het lager en het secundair onderwijs te wenig aandacht wordt besteed aan de maatschappelijke rol van techniek en wetenschap.

Werken

Hij was co-auteur van verschillende boeken en schreef meer dan 100 publicaties in verschillende wetenschappelijke tijdschriften.
Aan de Stanford University ontmoette hij de pioniers van de latere Silicon Valley. Hier besefte hij het belang van micro-electronica. Hij behaalde zijn PhD op een publicatie over lawine-ionisatie in silicium. Silicium vormt de grondstof van de micro-electronica. Lawine-ionisatie treed op bij zeer hoge elektrische velden wanneer transistoren aan hoge spanningen worden onderworpen. Zijn meetresultaten en theorie worden gebruikt bij het voorspellen van het gedrag van elektronische schakelingen bij hoge spanningen.
Aan het FEH ontwierpen hij en zijn team hun eigen apparatuur en slaagden er zo in experimentele en theoretische wetenschappelijke bijdragen te leveren zoals het exact berekenen van maximaal toegelaten spanningen van siliciumdioden. Hij besefte dat numerieke berekeningen op de toenmalige IBM 360 computer van het rekencentrum een hulpmiddel kon zijn voor het begrijpen van een aantal, tot dan toe, onverklaarbare afwijkingen in het gedrag van p-n juncties. P-n juncties vormen het hart van alle elektronische componenten zoals transistoren, diodes en zonnecellen. Zo slaagde hij erin de theorie van de fotovoltaïsche omzetting aanzienlijk te verfijnen. Deze theorie ligt aan de grondslag van de werking van zonnecellen, deze spelen op hun beurt een cruciale rol bij de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Hernieuwbare energie was één van de interesses van Roger Van Overstraeten.
In 1969 kreeg hij van het NFWO onderzoekskredieten voor een studie over de invloed van licht op halfgeleiders. Dit onderzoek is de basis van het onderzoek op het gebied van zonnecellen, fotodioden en ladingsgekoppelde elementen. Hij verrichtte baanbrekend werk op het gebied van de halfgeleider fysica.
In 1978 werd de zeefdruktechniek ingevoerd voor het aanbrengen van contacten waardoor de kostprijs aanzienlijk daalde.
Hij bouwde de eerste Belgische clean room en startte zijn onderzoek op zelfgemaakte chips.
Op het gebied van de halfgeleiderfysica werden nieuwe theorieën ontwikkeld en experimenteel bevestigd over de eigenschappen van het grensvlak tussen silicium en siliciumoxide. Hij ontwikkelde de theorie van sterk gedopeerd silicium en zijn toepassingen. Met behulp van deze theorie konden tal van onverklaarbare gedragingen van transistoren en zonnecellen worden verklaard. Deze theorie wordt sindsdien algemeen toegepast in alle modelleringsoftware voor elektronische componenten.
Hij ontwikkelde ontwerpsoftware voor de simulatie van schakelingen met duizenden transistoren en een volledig nieuwe methode voor het automatisch genereren van productietekeningen van chips, wat aanleiding gaf tot een aanzienlijke verkorting van de ontwerptijd. Deze methode gebaseerd op het plaatsen en verbinden van vooraf ontworpen standaardschakelingen in een software bibliotheek is nog steeds wereldwijd in gebruik.
Al deze onderzoeksresultaten werden aangewend om een vernieuwende chip te ontwerpen voor de Vlaamse bedrijven. Hij ontwikkelde de eerste geïntegreerde afstandbediening voor BARCO televisietoestellen, de eerste geïntegreerde schakeling voor telefooncentrales voor Alcatel en camerachips voor automatische visuele inspectie van voedsel voor Elbicon.
In 1975 groeide het besef dat geïntegreerde schakelingen met tienduizenden transistoren evolueren naar volledige electronische systemen op één chip. Ontwerp en productie van deze VLSI-systems maakten multidisciplianir onderzoek noodzakelijk. Het EMAT en IMEC die hiervoor werden opgericht, speelden hierbij dan ook een belangrijke rol. Deze samenwerking werd gehonoreerd met een geconcentreerde onderzoeksactie op het gebied van technologie en computer-gestuurd ontwerp van VLSI-systemen. ESAT en Roger Van Overstraeten leverden pioniersbijdragen op het gebied van chipprocestechnologie en van nieuwe methoden voor automatisering van het ontwerpen van chips voor digitale signaalverwerking. Digitale signaalverwerking ligt aan de basis van de huidige digitaliseren van telefonie, auto en video. Dit onderzoek leidde tot de oprichting van DSP Valley.

Publicaties

• Lijst met publicaties Catalogus KBR geconsulteerd op 20/08/2010 om 11u.

Bibliografie

• "Van Overstraeten Roger, baron", In:De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.297.
• Deman, Hugo,"Roger van Overstraeten", In:Nationaal Biografisch Woordenboek, vol. 19, Brussel : Paleis der Academiën, 2009, kol. 734-744.
• Claeys, Cor L, "In Memory of Roger J. Van Overstraeten", In:IEEE Electron Devices Society Newsletter, July 1999, Vol. 6, No. 3, p. 8. geconsulteerd op 20/08/2010 om 11u.