Van Meersche, Maurice Charles Florimond (1923-1990)

EnglishNederlandsfrançais

Alternatieve schrijfwijze: Van Meerssche Maurice Charles Florimond.
Kristallograaf en scheikundige, geboren te Sint Niklaas op 18 april 1923 en overleden te Louvain-la-Neuve op 16 maart 1990.

Biografie

Maurice Van Meersche werd geboren te Sint Niklaas op 18 april 1923. Hij was de zoon van een Vlaamse vader Albert-Cyrille Van Meersche en een Waalse moeder Léonie-Zélie-Aline Barbaix. Hij deed zijn humaniora aan het Sint-Jozefsinstituut te La Louvière. In 1941 begon hij aan de UCL met de kandidatuursopleiding farmacie. Hij liet zich echter door de professoren Pierre Bruylants en Paul Capron overtuigen om de opleiding scheikunde te volgen. In 1946 werd hij licentiaat in de scheikunde. Zijn doctoraat schreef hij onder leiding van Walter Mund aan diens laboratorium. In 1948 trad hij in dienst van het Mijninstituut te Pâturages. Hier analyseerde hij de verbranding van methaan. Hij verwierf echter een mandaat aan het NFWO, waardoor hij in 1949 aan het laboratorium van Walter Mund aan de UCL kon werken. Hier bestudeerde hij de omzetting van ortho-waterstof naar para-waterstof.
Tegelijkertijd doceerde hij de fysische scheikunde aan het Meurice Instituut. Nadien volgde hij een postdoctorale stage in Utrecht bij professor Bijvoet, waar hij de kristallografische methode voor de bepaling van de kristalstructuur leerde gebruiken. Bij zijn terugkeer naar Leuven in 1954, richtte hij aan de UCL binnen het laboratorium voor fysische chemie een laboratorium voor kristallografie op. In hetzelfde jaar volgde hij aan de UCL Jacques Thoreau op als professor kristallografie. Hij assisteerde eveneens Walter Mund bij diens lessen. In 1956 bij het overlijden van Walter Mund volgde Van Meersche hem aan de UCL op als docent van de cursussen fysische chemie. Daarnaast werd hij aan de UCL in 1956 directeur van het Laboratorium voor Fysische Chemie. De ingewikkelde berekeningen maakten de aanwezigheid van een digitale computer in het laboratorium noodzakelijk. Hij slaagde erin om aan het NFWO de nodige budgetten hiervoor te verwerven. Het laboratorium aan de UCL bezat dan ook de eerste digitale computer. Van Meersche besliste in 1958 om het laboratorium uit te rusten met een MRI-scanner. Hij slaagde er in België als eerste in om nucleaire magnetische resonantie te bewerkstelligen.
Aan de ULB doceerde hij 6 jaar lang kristallografie.
In 1989 werd hij aan de UCL toegelaten tot het emeritaat. Op dat moment leed hij al aan kanker.
Hij won ook verschillende prijzen. Hij was de eerste laureaat van de driejaarlijkse prijs van de Société Chimique de Belgique. Hij bekleedde van 1975 tot 1976 aan de ULB de Francqui-leerstoel.
Hij werd op 17 december 1977 corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique en effectief lid op 6 mei 1989. Aan de Academie was hij voorzitter van het Nationaal Comité voor kristallografie. Hij was ook lid van het Nationaal Comité voor Biofysica en vice-voorzitter van het Nationaal Comité voor Scheikunde.
Daarnaast was hij voorzitter van de Société Chimique de Belgique.
Aan de UCL was hij voorzitter van de Raad van de Faculteit Wetenschappen en lid van de Onderzoeksraad.
Aan het NFWO was hij lid van de Commissie voor Fysische Chemie.
Hij overleed te Louvain-la-Neuve op 16 maart 1990.

Werken

Hij schreef meer dan 400 wetenschappelijke publicaties, waarvan de meerderheid gewijd was aan de X-kristallografie.
Zijn doctoraat behandelde de uitwisselingskinetiek van waterstof-deuterium onder invloed van deeltjes.
Het was onder invloed van André Van Dormael, de directeur van het onderzoekslaboratorium van de firma Gevaert, dat hij het geconjugeerd systeem in kleurstofmoleculen bestudeerde. Hij raakte dus geïnteresseerd in de studie van de eigenschappen van moleculen.
Het wetenschappelijk onderzoek aan het laboratorium van Van Meersche was vooral georiënteerd naar de moleculaire fysische chemie, met een bijzondere aandacht voor de structurele analyse. De belangrijkste gebruikte methode, was de kristallografie. Er was echter ook aandacht voor de theoretische scheikunde. In 1973 schreef hij samen met J. Feneau-Dupont Introduction à la cristallographie et à la chimie structurale. Dit werd het referentiewerk op het gebied van de structurele radiokristallografie.

Hij werkte in 1955 samen met Walter Mund aan de uitgave van de cursus: Cours de Physique: Mathématiques et Mécanique.

Er werd ook twee mineralen, teruggevonden in Belgisch-Congo naar hem genoemd: "Vanmeersscheite" en "Metavanmeersscheite".

Publicaties

• Lijst met publicaties in: Reisse, Jacques, "Maurice Charles Florimond Van Meersche", In: Annuaire ARB, jaargang 1995, p. 66-100.
  

Bibliografie

• Reisse, Jacques, "Maurice Charles Florimond Van Meersche", In: Annuaire ARB, jaargang 1995, p. 61-66.
• Declercq, Jean-Paul, "Maurice Charles Florimond Van Meersche", In: Nouvelle Biographie Nationale, vol. 8 , p. 2005, p. 374-375.