Gillet, Justin (1866-1943)
Amateurbotanicus, geestelijke van de jezuïetenorde, missionaris in Belgisch Congo, geboren op 18 juni 1866 in Paliseul en gestorven op 22 juli 1943 in Kisantu, Congo. Oprichter van de Jardin Botanique de Kisantu.
Biografie
Gillet was afkomstig uit een landbouwersfamilie en volgde na de lagere school geen verdere opleiding. Op zijn twintigste trad hij in in de jezuïetenorde. Van 1888 tot 1892 resideerde hij in het College Notre-Dame de la Paix in Namen, waar hij zich als verpleger inzette. Hij ontwikkelde er een passie voor plantkunde en meerbepaald voor geneeskrachtige planten. In 1893 maakte hij deel uit van de eerste delegatie jezuïeten die inscheepte voor een missie in de Congo-Vrijstaat. Hij installeerde zich op de missiepost van Kisantu. In 1898 begon hij er met de uitbouw van een botanische tuin. Gaandeweg werd deze met irrigatiekanaaltjes dooraderde tuin steeds uitgebreider: ze bevatte een moestuin, een fruitgaard en proefvelden. Gillet onderzocht er de mogelijkheden tot introductie van economische en voedingsgewassen zoals bananen, maniok, tomaten, aardappelen en rijst en acclimatisatie van diverse Europese groenten. Zijn onderzoek had met andere woorden een duidelijk nutsoogmerk - voedselwinning voor de koloniale bezetter - overigens net zoals de meeste wetenschapsinitiatieven in de kolonie. Gillets tuin maakte deel uit van een kennis- en ruilnetwerk met andere proeftuinen en botanische tuinen, zoals deze van Emile Laurent in Eala en deze van Buitenzorg (Java), en met tuinbouwfirma’s. Vanuit Gillets tuin vertrokken bovendien regelmatig plantenstalen en herbaria naar het moederland België, waar ze werden geïnventariseerd en op hun economische waarde onderzocht in de Rijksplantentuin, de Koninklijke plantentuin van Laken en het Congomuseum, dat van Gillet overigens ook etnografische voorwerpen ontving. De tuin kreeg na verloop van tijd ook belangstelling van buitenaf: ze werd een toeristische trekpleister voor de Congoreiziger. Gillet bleef de tuin verzorgen tot aan zijn dood in 1943.
Publicaties
Gilet stelde een driedelige botanische catalogus van de Tuin van Kisantu op.
- Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel I, Brussel, 1909: hierin identificeerde hij zo’n zevenhonderd soorten gewassen waaronder sierteelten, voedingsgewassen, geneeskrachtige planten en industriegewassen.
- Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel II, Brussel, 1913: bevatte zo’n duizend soorten en variëteiten
- Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel III, Brussel, 1927: bevatte 1775 verschillende soorten en variëteiten.
Voor een lijst van zijn andere publicaties zie Gillet (Justin), in: Biographie Coloniale Belge, deel IV, 1955, kol. 337-342.
Bibliografie
- Gillet (Justin), in: Biographie Coloniale Belge, deel IV, 1955, kol. 337-342.
- Couttenier, Maarten, Congo tentoongesteld: een geschiedenis van de Belgische antropologie en het museum van Tervuren (1882-1925), Leuven, 2005, 177.
- Mantels, Ruben, Geleerd in de tropen: Leuven, Congo & de wetenschap, 1885-1960, Leuven, 2007, 68.
- L. Denis, Les Jésuites belges au Kwango (1893-1943), Leuven, 1943.
- De Wildeman, Emile, "J. Gillet et le jardin d'essai de Kisantu", in: Mémoires de l'Institut royal colonial belge, Section des Sciences naturelles et Médicales, Brussel, deel XV, 1946.
- De Lamine de Bex, R., Le Jardin Gillet, Kisantu, 1969.
- Nyst, Nathalie, "De Paliseul à Kisantu. La botanique jusqu’au bout !", in: Le face-à-face Dieux. Missionnaires luxembourgeois en Outre-Mer, Bastogne, Musée en Piconrue, 2007, 141-162.
