Arctowski, Henryk (1871-1958)
Geofysicus, geloog, oceanograaf, meteoroloog, geboren op 15 september 1871 in Warschau, overleden in Washington op 21 februari 1958. Zoon van Karol Arctowkski, handelaar, en Arian-Jane Addy. Naturalisatie tot Belg in 1908.
Biografie
Na een opleiding tot doctor in de filosofie aan de universiteit van Lwów (Lemberg, in het huidige Oekraïne), begeeft Arctowski zich in 1912 naar de Universiteit van Luik waar hij chemie en geologie studeert. Hij zet deze opleiding aan de Parijse Sorbonne verder. Hij is er de leerling van de hoogleraar Spring. In 1895 wordt hij benaderd door Adrien de Gerlache de Gomery, de organisator van de poolexpeditie naar Antarctica. Arctowksi stapt mee aan boord van de Belgica en neemt deel aan de reis van 1898-1899. Hij wordt door Edouard van Beneden aangeduid om de geologische en oceanografische observaties te doen.
In 1902 begint hij als assistent stagiaire aan de Koninklijke Sterrenwacht van België. In 1909 dient hij zijn ontslag in. Hij vertrekt naar New York, waar hij in 1910 als bibliothecaris in de New-York Public Library aan de slag gaat. Hij werkt vandaaruit ook mee aan het Antwerpse tijdschrift La Métropole. In hetzelfde jaar tekent Arctowski opnieuw voor een noordelijke expeditie. Dit keer gaat de reis naar Spitzberg, aan boord van het schip Ile-de-France. Hij geeft er zijn naam aan de centrale piek van het Noorse gebergte: de Mont Arctowski. Bij zijn terugkeer in New York wordt Arctowski aangeduid om voor de Public Library een wetenschapsafdeling te creëren. Zijn aanstelling als afdelingshoofd volgt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stelt hij voor kolonel House en de Amerikaanse delegatie veertien rapporten met kaarten op, die tijdens de Vredesconferentie als basis voor vastleggen van de Poolse grenzen worden gebruikt. Arctowski gaat in dat kader ook op missie naar Polen. Hij wordt er tot hoogleraar geofysica en meteorlogie aan de universiteit van Lwów benoemd. (1920-1939).
Arctowski is lid van de Société royale belge d'astronomie, de météorologie, et de physique du globe, van de Royal Géography Society de Londres, en van de Academy of Sciences van New-York. Hij is corresponderend lid van de Belgische vereniging voor geologie.
Bibliografie
- Annuaire administratif et judiciaire de Belgique, (1905-1909).
- FIEVEZ, C., "l’Expédition antarctique belge", in Bulletin de la Société belge d’astronomie, de météorologie, et de physique du globe, t. 1, 1895-1896, p. 163-169.
- LITWINSKI, L., "Hendrik Arctowski", in la ligue maritime belge, d. 10, 1953, p. 5-6.
- World who is who in science from antiquity to the present, 1968, p. 60.
