Dumont, André - Monument in As
Standbeeld van André Dumont (1847-1920), opgericht in 1951 in As, van de hand van kunstenaar Raf Mailleux.
Zie ook:
Voorstelling
Het obeliskvormige monument draagt een bronzen plaat waarop een figuur in laagreliëf is afgebeeld. De figuur, die in zijaanzicht is uitgebeeld, stelt de Belgische geoloog en mijnbouwkundige André Dumont voor. Dumont was de bedenker van verschillende nieuwe procedés in de mijnontginning. Nationale roem dankt hij echter aan zijn ontdekking van steenkoollagen in de Kempense ondergrond. Steenkool was in die tijd een gegeerde grondstof vooral voor de staalindustrie. Vanaf 1876 al waren Dumont en zijn leermeester, de Leuvense hoogleraar Guillaume Lambert, ervan overtuigd dat in de Vlaamse ondergrond steenkoolafzettingen te vinden waren. Het was Dumont die in 1877 Belgisch Limburg als precieze locatie postuleerde. Omwille van de economische crisis en verschillende andere obstakels, waaronder financiële belemmeringen, gingen bijna drie decennia voorbij zonder dat Dumont zijn hypothese via proefboring kon toetsen. Na een onsuccesvolle boring in Elen ondernam de hoogleraar in juni 1901, met nieuwe fondsen, een poging nabij het dorpje As, op de weg naar Opglabbeek. Na enkele weken boren volgde, op 2 augustus 1901, de doorbraak. De eerste mijn werd geopend in 1907, in Winterslag, en na de oorlog vestigden zich er ook in Waterschei, Zwartberg, Eisden, Zolder, Houthalen en Beringen private ontginningsbedrijven. In As zelf kwam geen steenkoolmijn, omdat het gemeentebestuur van As zich daartegen kantte.
Eenmaal in volle werking garandeerden de mijnen de nationale industrie een continue stroom van het felbegeerde zwarte goud. Dumonts ontdekking had niet alleen op de Belgische industrie en economie een gigantische impact. Ook de bredere Limburgse samenleving en zelfs de geografie van Belgisch Limburg zouden na de ontdekking nooit meer dezelfde zijn. De mijnsites met zijn terrils en typische mijnwerkerscités veranderden het Kempense landschap ingrijpend. De mijnen lokten arbeiders uit alle contreien van het land. Pas later zou blijken hoe ongezond het ontginningswerk was. De Limburgse samenleving werd vanaf de jaren 1950 steeds meer een smeltkroes naarmate ook Italiaanse, Turkse en Marokkaanse gastarbeiders werden aangetrokken. De bloedige stakingen in de jaren 1970 ten slotte, toen de mijnen uitgeput raakten tekende de geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging.
Het opschrift in de bronzen plaat luidt:
- Hier ontdekte op 2 aug. 1901 André Dumont professor aan de universiteit te Leuven de eerste steenkolen der Kempen op 541 meter diepte
Op de obelisk zijn de jaartallen "1901" en "1951" te lezen.
Historiek
Het monument werd ingehuldigd in 1951 naar aanleiding van het vijftigste jubileum van Dumonts ontdekking.
Locatie
Het monument bevindt zich in As, op de hoek van de Breeërweg en de Vlasroot, nabij de André Dumontlaan. Dit is de exacte plaats waar Dumont in 1901 zijn geslaagde boring uitvoerde. Dit gaf aanleiding tot een dagenlang feest in het dorpje As.
Bibliografie
- "Dumont André", op: Standbeelden.be, geraadpleegd op 18/02/2016. Hier zijn nog meer foto's en close-ups van het monument te vinden.
- "André Dumont monument", op: Website van de Gemeente As, geraadpleegd op 18/02/2016.
- Raf Mailleux, verschenen naar aanleiding van de overzichtstentoonstelling Raf Mailleux in het Kultureel Centrum Genk, 7 tot 30 maart 1986, 1986, 71.
