Bouckaert, Louis (1909-1988)

EnglishNederlandsfrançais

Wis-en natuurkundige geboren in Oostende op 2 januari 1909 en overleden in Gistel op 27 januari 1988.

Biografie

Louis Bouckaert werd geboren in Oostende op 2 januari 1909 als zoon van een arts. Hij deed zijn humaniora in Oostende en na een voorbereidend jaar in Gent, begon hij in Leuven aan de studies van mijningenieur. Hij behaalde het diploma mijningenieur in 1932. In 1934 promoveerde hij tot doctor in de Wis-en natuurkunde. Hij maakte onder leiding van Georges Lemaître zijn proefschrift over het breedte-effect van de kosmische straling.
Bouckaert was een leerling van de theoretische fysicus Charles Manneback (1894-1975).
Hij verbleef een aantal keren in het buitenland op aanraden van Georges Lemaître. Zijn eerste verblijf was van 1935 tot 1936 in Massachusetts aan het M.I.T waar hij zich bezig hield met de studie van de kosmische straling. Dit werd mogelijk gemaakt door een reisbeurs van de Universitaire Stichting. Nadien verbleef hij aan Princeton met een beurs van de C.R.B (later BAEF) in de academiejaren 1936-1937 en 1937-1938. Hier werkte hij aan het Institute for Advanced Study, waar hij bevriend raakte met de Franse wiskundige André Weil (1906-1998). Bouckaert werkte hier onder leiding van Eugene Wigner, toekomstig Nobelprijswinnaar (1963). In de eerste maanden van 1939 was Bouckaert opnieuw in het buitenland, ditmaal in Bristol.
Hij werd docent in 1937 en in 1941 gewoon hoogleraar aan de KUL. Ook na de scheiding van KULeuven en UCL bleef hij professor aan beide instellingen. Hij doceerde er wiskunde, mechanica en mathematische fysica.

Hij was laureaat van de reisbeurzenwedstrijd van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten in 1934. Hij werd op 8 oktober 1949 corresponderend lid van de KVAB, werkend lid op 12 juni 1954, bestuurder in 1960 en erelid in 1987. Bovendien zat hij in de commissies belast met het beoordelen van antwoorden op de prijsvragen van de Academie en in de beoordelingscommissies van ter publicatie aangeboden studies.

Bouckaert was lid of medestichter van verschillende andere wetenschappelijke genootschappen. In 1981 werd hij lid van de Bestendige Commissie voor de Geschiedenis van de Wetenschappen. Daarnaast was hij medeoprichter en nadien ondervoorzitter van het Centre Belge de Recherches Mathématiques. In 1958 was hij medestichter van het Centre Belge d’Algèbre et de Topologie en lid van de Raad van Bestuur. In 1953 werd hij tot ondervoorzitter van het Belgisch Wiskundig Genootschap gekozen, waarvan hij van 1955 tot 1957 voorzitter was. Hij was lid van commissies van het NFWO en van vier Nationale Comités (voor wiskunde, voor mechanica, voor ruimteonderzoek en voor logica, filosofie en geschiedenis van de wetenschappen).
In 1979 werd hij toegelaten tot het emeritaat.

Werken

Hij was vooral werkzaam op het gebied van de theoretische natuurkunde, in het bijzonder de vastestoffysica. In Leuven maakte hij via Gustaaf Verriest kennis met de groepenleer. Tijdens zijn verblijf in Princeton publiceerde Bouckaert met Wigner en Schmoluchowski in 1936 een artikel over de theorie van de Brillouin-zones en de symmetrie van de golffuncties in kristallen. De essentie van het werk was de constructie van de eerste oneindige representaties van oneindige groepen. In dit artikel wordt met behulp van de groepenrepresentaties aangetoond hoe de energieband van elektronen in metalen kunnen worden bepaald uitgaande van de symmetrie-eigenschappen van de atomen. Dit was een voortzetting van het werk van Wigner zelf die toen reeds groepenrepresentaties had gebruikt om de regels van de atoomspectroscopie te verklaren. Het artikel had een enorme weerklank en werd vele malen geciteerd. Bouckaert was ook betrokken bij de uitgave van de Werken van Daniel Bernoulli. In de tweede band Analysis-Wahrscheinlichkeitsrechnung verschenen in 1982, schreef hij een commentaar. Bouckaert had een sterke belangstelling voor onderwijs en didactiek. Hij was sinds 1961 lid van de Raad van Beheer van het Belgisch Centrum voor Methodiek van de Wiskunde. Hij besteedde veel zorg aan het opstellen van leerboeken en cursusnota’s.

Publicaties

• met R. Smoluchowski. "Theory of Brillouin Zones and Symmetry Properties of Wave Functions in Crystals," Phys Rev (2) 49(1936) 875.
• met E. Wigner. "Theory of Brillouin Zones and Symmetry Properties of Wave Functions in Crystals," Phys Rev (2) 50(1936) 58-67.
• met B.L. van der Waerden (Eds.), Die Werke von Daniel Bernoulli, Bd. 2 Analysis und Wahrscheinlichkeitsrechnung, Birkhäuser, Basel, 1982.
• Lijst met publicaties geconsulteerd op 12/05/2010 om 10u.

Schoolboeken

• Klassieke wiskundige natuurkunde. 1965
• Éléments de physique mathématique et théorique. 1966, 224 p.
• Inleiding tot de algebraische analyse. 1954
• Algebra. 1972, 372 p.
• De ionisatie der Protëinen‎. 1954, 17 p.

Bibliografie

• "Bouckaert Louis" In: De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten en haar leden, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, 2010, p.24
• HIRSCH, G., "In memoriam Louis Bouckaert ", Jaarboek 1988, Brussel: KVAB, p. 285-289.
• Jean Mawhin, De wiskunde, in Robert Halleux et al. (red.) Geschiedenis van de wetenschappen in België, 1815-2000, vol. 1, Brussel, Dexia/La Renaissance du Livre, 2001, p.79.