Verhaeghe, Julien Leon (1905-1972)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Kernfysicus en natuurkundige, geboren te Brugge op 25 oktober 1905 en overleden te Gent op 2 januari 1972.

Biografie

Verhaeghe liep school in zijn geboortestad Brugge. Hij vervolgde zijn opleiding aan de Rijksuniversiteit van Gent, waar hij voor wis- en natuurkunde koos (1923). Op 20 juli 1927 promoveerde hij er tot doctor in de wis- en natuurkunde. Na zijn jaar dienstplicht ging Verhaeghe op 19 september 1928 als leraar wiskunde aan het Atheneum van Menen aan de slag. Het jaar daarop, meer bepaald op 30 maart 1929, benoemde de Rijksuniversiteit van Gent hem tot assistent. Tijdens zijn assistentschap verbleef de jonge onderzoeker in Bazel en aan het Natuurkundig Laboratorium in Utrecht. In 1933 volgde Verhaeghes promotie tot werkleider. Vanaf dat moment nam hij actief deel aan de uitbouw van het natuurkundig laboratorium aan de Rijksuniversiteit van Gent. In hetzelfde jaar 1933 was hij Laureaat van de ARB. Verhaeghes wetenschappelijke carrière werd onderbroken door de Achttiendaagse veldtocht waaraan hij deelnam. Maar in november van datzelfde jaar 1940 promoveerde het universiteitsbestuur hem tot buitengewoon hoogleraar, in opvolging van Jules Verschaffelt, die tot het emeritaat was toegetreden. Deze benoeming werd na de oorlog, op 10 januari 1946, bekrachtigd.

Na de bevrijding volgde een nieuw oproepingsbevel, dit keer bij het pas heropgerichte Belgisch leger dat in Ierland werd getraind. Daardoor werd het terug op gang brengen van het natuurkundig laboratorium verder vertraagd. Op 1 januari 1947 promoveerde de Rijksuniversiteit hem tot gewoon hoogleraar en tot directeur-diensthoofd van het “Natuurkundig Laboratorium Verschaffelt”.

Naast doceren vervulde Verhaeghe ook administratieve functies aan de RUG. Zo was hij van 1960 tot 1962 decaan van de Faculteit Wetenschappen.

Verhaeghe werd op 8 oktober 1949 corresponderend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten, werkend lid op 12 juni 1954 en bestuurder-voorzitter in 1959. Hij was ook lid van de Wetenschappelijke Commissie van het Studiecentrum voor Kernenergie en van het Interuniversitair Instituut voor Kernwetenschappen (IIKW). Hij maakte deel uit van de Raad van Bestuur van de Europese Organisatie voor Kernonderzoek (CERN) te Genève. Hij was lid van de American Physical Society, van de Société française de Physique en van de Optical Society of America.

Verhaeghe overleed na een kortstondige ziekte.

Werken

Verhaeghe met Koning Boudewijn, 1967. Copyright UGent. Met dank aan Prof. dr. Jos Uyttenhove.

Tijdens zijn periode als leraar besteedde Verhaeghe zijn vrije tijd aan de studie van het boek Atombau und Spektrallinien van Sommerfeld. Uit deze periode stamde zijn interesse voor de spectroscopie en de optica. In België was hij samen met Augustinus Van Itterbeek de eerste die zich specialiseerde in de natuurkunde in het Nederlands. Tijdens het assistentschap van Verhaeghe werd door Edmond Van Aubel een Weiss-elektromagneet en enkele essentiële componenten aangereikt. Dit alles maakte een studie over de Faraday-rotatie mogelijk.

Na de Tweede Wereldoorlog heroriënteerde onder Verhaeghes leiding het Natuurkundig Laboratorium Verschaffelt zich naar nieuwe actuele onderzoeksgebieden. In 1946-47 beklede André Berthelot (1912-1986), medewerker van Nobelprijswinnaar Frédéric Joliot-Curie (1900-1958) aan het Collège de France te Parijs, in Gent de Francqui-leerstoel. Dit was de start van de uitbouw van het nucleaire onderzoek onder leiding van Verhaeghe. De eerste onderzoeksonderwerpen waren beta- en gamma-kernspectroscopie en het gedrag van neutronen in diverse materiële media. In 1953 werd er een aanvang gemaakt met de bouw van een eerste lineaire elektronenversneller (LINAC 1) met een energiebereik van 1,5 tot 4,3 MeV; Dit instrument werd van 1957 tot 1966 gebruikt voor kernfysisch onderzoek. Buiten het Gentse stadscentrum, in het nieuw opgerichte “Instituut voor Nucleaire Wetenschappen”, werd in 1965 onder leiding van Verhaeghe een nieuwe grotere versneller gebouwd (LINAC 2) met maximale energie 90 MeV. Hiermede werd onderzoek gedaan op het gebied van gamma-spectroscopie, de studie van kortlevende isomeren tussen de bundelpulsen, foto-nucleaire reacties, en dosimetrie. Dank zij de steun van het IIKW en de RUG werkten in 1972 in Verhaeghes laboratorium ongeveer 25 wetenschappelijke medewerkers en ongeveer 20 technische en administratieve personeelsleden.

Publicaties

• Lijst met publicaties catalogus UGent geconsulteerd op 11/10/2011 om 10u.

Bibliografie

• Foto van Julien Verhaeghe
• Dekeyser, Willy, "In Memoriam Julien Verhaege", in:Jaarboek 1972, Brussel: KVAB, 354-356.