Vesalius, Andreas - Standbeeld in Brussel
Standbeeld van Andreas Vesalius (1514-1564), ingehuldigd in 1847 in Brussel, van de hand van kunstenaars Joseph Geefs (1808-1885) en Hector Goffart.
Voorstelling
De bronzen figuur is ten voeten uit afgebeeld en stelt de Brusselse geneesheer en anatoom Andreas Vesalius voor. Hij staat rechtop en in rust, in een plechtstatige houding. In zijn linkerhand houdt hij zijn beroemde werk De Fabrica. De sokkel werd gecreëerd door de Brusselse architect Hector Goffart. De figuur is van de hand van Joseph Geefs. Geefs was één van de belangrijkste Antwerpse beeldhouwers van deze periode, die de Franse invloeden met de eigen traditie wisten te verzoenen. Uit Geefs’ atelier is onder meer het statige Ruitersstandbeeld van Koning Leopold I aan de Leopoldplaats in Antwerpen afkomstig.
Historiek
De inhuldiging van het bronzen Vesalius op het Barricadenplein in 1847 ging allerminst onopgemerkt voorbij. Onder meer de minister van Binnenlandse Zaken Charles Rogier, de Brusselse burgemeester en andere politici eerden de plechtigheid met hun aanwezigheid. Op de eretribune kon men verder ook afgevaardigden van de provincie en van de Koninklijke academiën vinden, gerenommeerde geleerden onder wie ook Adolphe Quetelet zich bevond. De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België was officieel vertegenwoordigd door haar voorzitter Vleminckx , die onder luid applaus als eerste het woord nam. Het evenement werd nadien uitgebreid besproken in de binnen- en buitenlandse medische pers.
Het initiatief voor het Vesaliusstandbeeld was gekomen van de medische commissie van de stad Brussel, op voorstel van de Brusselse arts Maes. Fondsen waren afkomstig van de medische gemeenschap, de regering, het Brussels stadbestuur, de provincie en ook de Koning. Het project werd onder het patronage van de Academie voor Geneeskunde geplaatst.
Het standbeeld markeert een hoogtepunt in de publieke herdenking van de Vesalius, die sinds het eerste decennium na de Belgische onafhankelijkheid een hoge vlucht genomen had. Vesalius werd het onderwerp van talloze biografieën,[1] lofredes en zelfs een theaterstuk. Zijn beeltenis sierde de medailles die medische genootschappen uitreikten en medische instituten haastten zich om zich naar de illustere wetenschapsheld te vernoemen. De interesse van Belgische artsen voor hun zestiende-eeuwse collega werd ingegeven door nationalistische maar ook emancipatorische gevoelens. Door Vesalius te herdenken als ‘Belgische' historische figuur wilden ze niet alleen de grootsheid van de Belgische natie in de verf zetten, maar ook een 'vaderlandse' geneeskunde met roemvolle historische wortels construeren. Een glorierijk wetenschappelijk verleden zou de positie van de Belgische geneeskunde tussen de andere Europese landen helpen verzekeren.[2]
Naast Vesalius werden overigens ook andere wetenschappers als Jean Yperman, Baptist van Helmont, Henricus Rega en Jan Palfyn voor het voetlicht gebracht. De herdenking van geneeskundige pioniers kaderde bovendien in een breder gedragen commemoratiecultuur rond Belgische historische helden, die kort na de onafhankelijkheid door de overheid bewust op gang was getrokken. Een koninklijk besluit in 1835 stimuleerde de oprichting van standbeelden van grote Belgen (KB 7 januari 1835).[3]
Het opschrift op de sokkel luidt:
- Andreae Vesalio
- Scientiae Anatomicae Parenti
- Natus Bruxell. D. XXXI Dec. MDXIIII
- Nautracus in Jacyntho
- Obiit D. XV Oct. MDLXIIII
- Auspiciis Leopoldi I Belg. regis e publ. nec non provinciae et municip. Aerariis
- de promp. in cumtum pecun. ut et ex priva. univ. medic. belg. ord. Conlationi
- erect. hoc monum. et dedicat D. XXXI Dec. A. MDCCCXLVII
Locatie
Het monument bevindt zich op het Barricadenplein in Brussel, geboortestad van Vesalius.
Bibliografie
- Vandendriessche, Joris, “De herdenking van Vesalius in de negentiende eeuw”, in: Geert Vanpaemel (red.), Vesalius. Het lichaam in beeld, Leuven, 2014, 53-58.
- Tollebeek, Jo en Verschaffel, Tom, "'A profitable company'. The national pantheon as a historical genre in nineteenth-century Belgium", in: BMGN - Low Countries Historical Review, 115(2000), nr. 2, 223–243.
- “Andreas Vesalius”, op Standbeelden.be, geraadpleegd op 13-10-2015.
- “Statue d'André Vésale - Bruxelles Pentagone” op ebru.be , geraadpleegd op 13-10-2015.
- “Joseph Geefs”, op wikipedia.nl., geraadpleegd op 13-10-2015.
- Steeno, Omer, “De historiek van het Vesalius-standbeeld op het Barricadenplein in Brussel”, in: Luc Missotten, Omtrent Andreas Vesalius, Antwerpen, 2007, 59-68.
Noten
- ↑ De meest invloedrijke biografie was deze van Adolphe Burggraeve. Joris Vandendriessche, “De herdenking van Vesalius in de negentiende eeuw”, in: Geert Vanpaemel (red.), Vesalius. Het lichaam in beeld, Leuven, 2014, 53.
- ↑ Volgens historicus Joris Vandendriessche kwam de Vesaliusherdenking er bovendien niet toevallig op een moment dat Belgische artsen pleitten voor hervorming van de medische wetgeving. Joris Vandendriessche, “De herdenking van Vesalius in de negentiende eeuw”, in: Geert Vanpaemel (red.), Vesalius. Het lichaam in beeld, Leuven, 2014, 53-58.
- ↑ Het beeld van Vesalius was het tweede dat in het kader van het besluit werd opgericht.
