Dumont, André - Standbeeld in Leuven
Standbeeld van André Dumont (1847-1920), opgericht in 1922 in Leuven, van de hand van kunstenaar Paul Van de Kerckhove en ingenieur-architect Emile Goethals.
Zie ook:
Voorstelling
Het levensgrote bronzen beeldhouwwerk op blauwe hardstenen sokkel stelt een man in toga voor. Hij kijkt met een turende blik naar de bodem onder zich. Aan zijn voeten ligt een stapel boeken. Het is de Belgische geoloog en mijnbouwkundige André Dumont. Deze Leuvens hoogleraar was de bedenker van verschillende nieuwe procedés in de mijnontginning. Nationale roem dankt hij echter aan zijn ontdekking van steenkoollagen in de Kempense ondergrond. Steenkool was in die tijd een gegeerde grondstof, vooral voor de staalindustrie. Vanaf 1876 al waren Dumont en zijn leermeester, de Leuvense hoogleraar Guillaume Lambert, ervan overtuigd dat in de Vlaamse ondergrond steenkoolafzettingen te vinden waren. Het was Dumont die in 1877 Belgisch Limburg als precieze locatie naar voor schoof. Omwille van de economische crisis en verschillende andere obstakels, waaronder financiële belemmeringen, gingen bijna drie decennia voorbij zonder dat Dumont zijn hypothese via proefboring kon toetsen. Na een onsuccesvolle boring in Elen, ondernam de hoogleraar in juni 1901, met nieuwe fondsen, een poging nabij het dorpje As. Na enkele weken boren volgde, op 2 augustus 1901, de doorbraak.
In As vierde men dagenlang feest. De eerste mijn werd geopend in 1907, in Winterslag, en na de oorlog werden er ook mijnen opgericht in Waterschei, Zwartberg, Eisden, Zolder, Houthalen en Beringen. Eens in volle werking garandeerden ze de nationale industrie een continue stroom van het felbegeerde zwarte goud.
Dumonts ontdekking had een gigantische impact, niet alleen op de Belgische industrie en economie, maar onrechtstreeks ook op de bredere maatschappij. De mijnsites met zijn terrils en typische mijnwerkerscités veranderden het Kempense landschap ingrijpend. De Limburgse samenleving werd steeds meer multicultureel naarmate vanaf de jaren 1950 Italiaanse, Turkse en Marokkaanse gastarbeiders werden aangetrokken. De bloedige stakingen in de jaren 1970 ten slotte, toen de mijnen uitgeput raakten tekende de geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging.
Het standbeeld, dat het licht zag in 1922, toen de eerste mijnen werden geopend, verwijst expliciet naar de spectaculaire ontdekking van Dumont. Het opschrift vooraan op de sokkel luidt:
- Asch 2 VIII 1901
Aan de andere zijden van de vierkante sokkel zijn deze woorden aangebracht:
- André Dumont
- 1847 - 1920
- Hij ontdekte de steenkool in de diepten van de kempengrond
- André Dumont
- 1847 - 1920
- Il découvrit le bassin brouiller du nord de la Belgique
Historiek
Het standbeeld werd onthuld op 12 november 1922. Dumont was toen al twee jaar overleden, maar met het in werking treden van de eerste mijnen werd nu echt duidelijk wat een rijke erfenis de hoogleraar had nagelaten. Het was een gepast moment om de Luikse geoloog te vieren.
De door Dumont zelf nog gestichte Unie der Ingenieurs uit de Speciale Scholen van de Universiteit van Leuven nam het initiatief voor de huldiging. Zij gaf de kunstenaar Paul Van de Kerckhove opdracht een bronzen beeld te vervaardigen. De ingenieur-architect Emile Goethals stond in voor het ontwerp en de uitvoering van de sokkel. Goethals was 'eigen volk': de Leuvense hoogleraar stond op dit moment aan het hoofd van het atelier van de grafische werken aan de Speciale Scholen.
Op het moment van de onthulling van het beeld vierde de Unie ook zelf het vijftigste jubileum van haar bestaan. Om die feestelijke datum extra luister bij te zetten, was daags voordien ook de eerste steen van het toekomstige Thermotechnisch Instituut in het Arenbergpark gelegd.
Dumonts beeld was een van de zes die tijdens de Leuvense interbellumperiode het licht zouden zien. Mettertijd groeide het beeld uit tot een belangrijke lieu de mémoire in de commemoratiecultuur van de Unie. Zo bracht men bij de gelegenheid van de inhuldiging van het standbeeld van Jan Pieter Minckelers in 1948 en in 1951 ook opnieuw hulde aan het monument van Dumont.
Locatie
Het standbeeld bevindt zich in Leuven, de plaats waar Dumont hoogleraar was aan de universiteit.
Bibliografie
- Peeters, M., Gids voor Oud-Leuven, Antwerpen, 1983, p. 160.
- Rems, M., "De Leuvense standbeelden", in: Arca Lovaniensis, jaarboek, (1981), 38.
- "Standbeeld van André Dumont", op: Inventaris Onroerend Erfgoed, geraadpleegd op 16-02-2016.
- "Dumont André", op: Standbeelden.be, geraadpleegd op 18/02/2016. Hier zijn nog meer foto's en close-ups van het monument te vinden.
