Wauwermans, Henri-Emmanuel (1825-1902)
Lieutenant-generaal, archeoloog en historicus, geboren op 22 mei 1825 in Brussel en daar gestorven (Sint-Joost-Ten-Node) op 29 oktober 1902.
Contents
Biografie
De jonge Wauwermans liep school aan de School voor Handel en Nijverheid en vervolgde daarna zijn opleiding aan de Militaire school. Ergens tussen 1847 en 1853 werd hij er tot repetitor voor geometrie benoemd. Hij had ondertussen de graad van kapitein verworven. Hierna stationeerde men hem in Antwerpen, waar hij de leiding kreeg over de militaire genie. In 1885 werd hij tot generaal-majoor gepromoveerd. Drie jaar later werd hij tot het pensioen toegelaten. Hij ontving de titel van ereluitenant-generaal.
Militaire wetenschappen stonden in het beroepsleven van Wauwermans centraal. Hij leidde vanaf 1880 het tijdschrift Revue militaire belge en schreef ook zelf een aantal werken en artikels over wetenschappelijke innovaties op vlak van oorlogsvoering. Ook de krijgskunst in het verleden, in het bijzonder de fortificaties van Antwerpen, boeide hem en brachten hem tot het ondernemen van archeologisch onderzoek over de militaire architectuur van de streek.
Daarnaast had Wauwermans ook een uitgesproken interesse voor geografie. Hij nam deel aan het Congrès internationale de Géographie in Antwerpen in 1871, was vanaf 1877 voorzitter van de zopas opgerichte Société de géographie d'Anvers (tot 1896) en leverde aan het verenigingstijdschrift een reeks artikelen over geografische onderwerpen af. Wauwermans bestudeerde ook de historische wortels van de discipline geografie. Hij was de auteur van onder meer Histoire de l'école cartographique belge et anversoise du XVIe siècle (1895) over de geschiedenis van de Antwerpse cartografie.
Publicaties
Wauwermans liet een divers oeuvre van geografische, wetenschapshistorische en militairwetenschappelijke werken na: hij schreef een aantal losstaande werken over militaire wetenschappelijke innovaties en leverde bijdragen aan verscheidene tijdschriften over militaire genie en over de archeologie van de militaire infrastructuur van de streek. Aan het tijdschrift Bulletin de la société de géographie d’Anvers leverde Wauwermans dan weer een reeks artikelen over geografische onderwerpen af. Zijn belangstelling in de geschiedenis van de discipline geografie resulteerde in een lange reeks boeken en artikelen, waarvan het meest bekende werk, Histoire de l'école cartographique belge et anversoise du XVIe siècle, in 1895 verscheen. Wauwermans situeerde er de Antwerpse cartografie op de overgang van een periode van individuele ondernemingen naar een methodisch georganiseerde exploratie. In de lijn van Adolphe Quetelet en Georges Monchamp benaderde hij de wetenschapsgeschiedenis als een cultureel gegeven, dat enkel kon worden begrepen als onderdeel van een ruimere context, die ook de economische, commerciële en sociale variabelen bevatte.
Werken over militaire vraagstukken:
- Mines militaires. Étude sur la science des mines et les effets dynamiques de la poudre, 1868.
- Applications nouvelles de la science et de l'industrie à l'art de la guerre. Télégraphie militaire.
- Aérostation. Éclairage de guerre. Inflammation des mines, 1869.
- machines infernales dans la guerre de campagne in Conférences militaires belges, 1870.
- Organisation des chemins de fer au point de vue militaire, 1876.
- La fortification de Nicolo Tartaglia, 1877.
- Étude sur la théorie des brèches par la mine, 1876.
- Du gouvernement des places de guerre,1877.
- Les architectes militaires flamands au XVIe siècle, 1878.
- Les citadelles du Sud et du Nord d'Anvers, 1880.
- Albert Dürer et son œuvre militaire, 1880.
- Application des règles de la mobilisation aux places fortes, 1884.
- Napoléon et Carnot. Épisode de l'histoire militaire d'Anvers [1803, 1815], 1888.
Werken over geografie :
- La mer libre du pôle, 1879.
- Une colonie néerlandaise : New-York et la Nouvelle-Belgique, 1880.
- Les explorateurs belges en Afrique, 1880.
- L'orthographe et les dénominations géographiques au Congrès de Venise, 1882.
- Les prémices de l'œuvre d'émancipation africaine : Liberia. Histoire de la fondation d'un État nègre libre, 1885.
- La carte du monde au millionième au Congrès de Londres de 1895, 1896.
- La conquête des pôles. A propos de l'expédition de Gerlache, 1900.
Wetenschapshistorische werken :
- Histoire de l'école cartographique belge et anversoise du XVIe siècle, 2 volumes, Brussel, 1895. 912.1 (493) "15"
- Henri le navigateur ou l’académie portugaise de Sagres: Introduction à l'histoire de l'École cartographique belge et anversoise du XVIe siècle, Brussel, 1890.
Bibliografie
- VANDER LINDEN H., "WAUWERMANS (Henri-Emmanuel)" in: Biographie Nationale, d. 27, 1938, kol.125-128.
- "WAUWERMANS (H.-E.)", in: Biographie Coloniale Belge, d. III, 1952, kol. 911-912 en "Note complémentaire" d. IV, 1955, kol. 938.