Difference between revisions of "Dupont, Édouard-François (1841-1911)"

From Bestor_NL
Jump to: navigation, search
m
 
(23 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1: Line 1:
 +
<div style="text-align:right;">[http://www.bestor.be/wiki/index.php/Dupont,_%C3%89douard-Fran%C3%A7ois_(1841-1911) FR]</div>
 +
[[category: Wetenschappers]][[category: Geboorte 1826-1850]][[category:Geologen]][[category:Leden Akademie]][[category: Paleontologen]][[category:Botanische tuinen]]
 +
[[File: Dupont.JPG|right|Dupont, Édouard-François (1841-1911)]]
 
Geoloog, paleontoloog en prehistoricus, geboren te Dinant op 31 januari 1841 en overleden te Cannes op 31 maart 1911.  
 
Geoloog, paleontoloog en prehistoricus, geboren te Dinant op 31 januari 1841 en overleden te Cannes op 31 maart 1911.  
[[category: Wetenschappers]][[category: Geboorte 1826-1850]][[category:Geologen]][[category: Leden ARB-KVAB]]
 
 
<br/>
 
<br/>
 
===Biografie===
 
===Biografie===
[[File: Dupont.JPG|right|Dupont, Édouard-François (1841-1911)]]
+
 
Édouard-François Dupont werd geboren op 31 januari 1841 en groeide op in een intellectueel milieu. Zijn grootvader aan moederszijde Burton was notaris in Philippeville. Zijn vader, een advocaat, was amateurverzamelaar van fossielen uit het Carboon in de regio Dinant. Hij onderhield regelmatige contacten met de paleontoloog [[De Koninck, Laurent-Guillaume (1809-1887)|Laurent-Guillaume De Koninck]].<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 4.</ref><br/>
+
Édouard-François Dupont werd geboren op 31 januari 1841 en groeide op in een intellectueel milieu. Zijn grootvader aan moederszijde Burton was notaris in Philippeville. Zijn vader, een advocaat, was amateurverzamelaar van fossielen uit het Carboon in de regio Dinant. Hij onderhield regelmatige contacten met de paleontoloog [[De Koninck, Laurent-Guillaume (1809-1887)|Laurent-Guillaume De Koninck]].<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 4.</ref>
Édouard Dupont werd doctor in de natuurwetenschappen aan de Universiteit van Leuven, maar het was zijn ontmoeting met [[Omalius d'Halloy, Jean-Baptiste-Julien d' (1783-1875)|Jean-Baptiste d’Omalius d’Halloy]] die zijn wetenschappelijke carrière beïnvloedde en de poorten opende naar de geologie.<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 256.</ref><br/>
+
 
Op 27-jarige leeftijd volgde hij [[Du Bus de Gisignies, Bernard-Amé-Léonard vicomte (1808-1874)|Bernard du Bus de Gisignies]] op als directeur van het [[Koninklijk Natuurhistorisch Museum]]. Dupont zijn benoeming werd bevestigd door het Koninklijk Besluit van 4 april 1868 en hij bleef op post tot 30 november 1909.
+
<br/>Édouard Dupont werd doctor in de natuurwetenschappen aan de [[Universiteit van Leuven]], maar het was zijn ontmoeting met [[Omalius d'Halloy, Jean-Baptiste-Julien d' (1783-1875)|Jean-Baptiste d’Omalius d’Halloy]] die zijn wetenschappelijke carrière beïnvloedde en de poorten opende naar de geologie.<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 256.</ref> Op 27-jarige leeftijd volgde hij [[Du Bus de Gisignies, Bernard-Amé-Léonard vicomte (1808-1874)|Bernard du Bus de Gisignies]] op als directeur van het [[Koninklijk Belgisch instituut voor natuurwetenschappen - Institut royal des sciences naturelles de Belgique|Koninklijk Natuurhistorisch Museum]]. Duponts werd benoemd bij Koninklijk Besluit van 4 april 1868 en hij bleef op post tot 30 november 1909. Hij voerde heel wat veranderingen door in deze instelling. Het Museum was op dat moment gevestigd in de lokalen van het oude paleis van prins Karel van Lotharingen. Dupont verkreeg een stijging van het kader en het personeel en richtte nieuwe wetenschappelijke afdelingen op.  
Hij voerde heel wat veranderingen door in deze instelling. Het Museum was op dat moment gevestigd in de lokalen van het oude paleis van prins Karel van Lorreinen. Dupont verkreeg een stijging van het kader en het personeel en richtte nieuwe wetenschappelijke afdelingen op. Hij reorganiseerde de expositieruimtes en voegde een didactisch aspect toe: er werden labels en nota's toegevoegd aan de stukken zodat de wetenschappen toegankelijk werden voor het grote publiek. In 1875 werden 11 zalen geopend voor het publiek.<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 5.</ref><br/>
+
 
Bepaalde zalen waren gewijd aan vogels, andere moesten de ontdekte botten tijdens de werken in Antwerpen in de verf zetten en drie zalen waren gewijd aan het Kwartair. In deze zalen werden de mammoet van Lier, de Coelodonte antiquitatis en de Hippopotamus major geëxposeerd. <br/>
+
<br/>Met zijn reorganisatie van de expositieruimtes voerde Dupont een grondige koerswijziging van het museum door. Hij voegde en didactisch aspect toe: er werden labels en nota's toegevoegd aan de stukken zodat de wetenschappen toegankelijker werden voor het grote publiek. In 1875 werden 11 zalen geopend voor het publiek.<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 5.</ref> Een aantal zalen werden gewijd aan vogels, andere moesten de fossiele beenderen, opgegraven tijdens de vestingswerken in Antwerpen, in de verf zetten. Drie andere zalen waren gewijd aan het Kwartair. In deze zalen werden de mammoet van Lier, de Coelodonte antiquitatis en de Hippopotamus major geëxposeerd. Dupont stelde eveneens zijn paleontologische en speleologische ontdekkingen ten toon.<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel: Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 257.</ref> Duponts doel was het oprichten van een nationaal museum. Hij stelde stalen tentoon als vergelijkingsmateriaal ten behoeve van amateurverzamelaars. Met het oog op het verrijken van de collecties, moedigde hij de wetenschappelijke exploratie in België aan. In 1891 werden de collecties overgebracht naar de lokalen van de oude [[Nationale plantentuin van België – Jardin botanique national de Belgique|Rijksplantentuin]], waarin in 1905 een nieuwe vleugel werd opgericht om hier de Belgische fauna te exposeren.  
Dupont stelde eveneens zijn paleontologische en speleologische ontdekkingen ten toon.<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 257.</ref><br/>
+
 
Zijn doel was het oprichten van een nationaal museum. Hij stelde stalen tentoon als vergelijkingsmateriaal. Met het oog op het verrijken van de collecties, moedigde hij de wetenschappelijke exploratie in België aan. In 1891 werden de collecties overgebracht naar de lokalen van de oude Botanische Staatstuin, waarin in 1905 een nieuwe vleugel werd opgericht om hier de Belgische fauna te exposeren. <br/>
+
<br/>Op 7 juni 1870 werd de wet ondertekend, waarmee de [[Nationale plantentuin van België – Jardin botanique national de Belgique|Botanische Tuin]] van de [[Société royale d’horticulture de Belgique]] werd verworven door de Belgische Staat. Op voorstel van [[Du Mortier, Barthélémy-Charles-Joseph (1797-1878)|Barthélémy-Charles-Joseph Du Mortier]] werd één maand later het herbarium van [[Martius, Carl Friedrich Philipp von (1794-1868)|Carl Friedrich Philipp von Martius]] aangekocht en gedeponeerd in het [[Koninklijk Belgisch instituut voor natuurwetenschappen - Institut royal des sciences naturelles de Belgique|Koninklijk Natuurhistorisch Museum]]. Dit kaderde in de wens van Dupont om alle natuurwetenschappen te groeperen in dezelfde instelling. Deze planten bleven in het Museum tot in 1877, waarna het herbarium overgebracht werd naar de [[Nationale plantentuin van België – Jardin botanique national de Belgique|Rijksplantentuin]]. In de vroege jaren 1880 arriveerden de eerste, door Duponts assistent [[De Pauw, Louis (1844-1918)|Louis de Pauw]] gemonteerde [[Steenkoolmijn van Bernissart|iguanodons van de mijnsite Bernissart]]. Dupont was met de directeur van de mijn akkoord gegaan over de schenking van de dinosauriërs in ruil voor de expertise van zijn medewerkers bij de opgraving en berging van de fossiele beenderen. In 1883 volgde de eerste publiekstentoonstelling van de 'Belgische dino's'.
Op 7 juni 1870 werd de wet ondertekend, waarmee de Botanische Tuin van de Société royale d'Horticulture de Belgique werd verworven door de Belgische Staat. Op voorstel van [[Du Mortier, Barthélémy-Charles-Joseph (1797-1878)|Barthélémy-Charles-Joseph Du Mortier]] werd één maand later het herbarium van Martius aangekocht en gedeponeerd in het [[Koninklijk Natuurhistorisch Museum]]. Dit kaderde in de wens van Dupont om alle natuurwetenschappen te groeperen in dezelfde instelling. Deze planten bleven in het Museum tot in 1877, waarna het herbarium overgebracht werd naar de Botanische Tuin.<br/>
+
 
Op 1 mei 1875 werd Édouard Dupont benoemd tot directeur van de Botanische Tuin, deze functie combineerde hij één jaar met de functie van Museumdirecteur, de combinatie bleek echter te zwaar voor één persoon. <br/>
+
<br/>Op 1 mei 1875 werd Édouard Dupont benoemd tot directeur van de [[Nationale plantentuin van België – Jardin botanique national de Belgique|Rijksplantentuin]], deze functie combineerde hij één jaar lang met de functie van Museumdirecteur, de combinatie bleek echter te zwaar voor één persoon. Hij werd in 1876 opgevolgd door [[Crépin, François (1830-1903)|François Crépin]].
Op 19 juli 1878 nam hij de leiding op zich van een administratieve commissie opgericht door een regeringsbesluit, met als doel het opstellen van een geologische kaart van België. De commissie bestond uit 10 geologen en drie functionarissen. De aanstelling van Dupont op deze post roepte heel wat weerstand op, onder meer van [[Dewalque, Gilles-Joseph-Gustave (1826-1905)|Gustave Dewalque]]. <br/>
+
 
Al in 1885 werd het krediet voor de voortzetting van het kaartproject verworpen en het project werd geschorst en overgedragen aan de Mijnadministratie. <br/>
+
<br/>Op 19 juli 1878 nam Dupont de leiding op zich van een administratieve commissie opgericht door een regeringsbesluit, met als doel het opstellen van een geologische kaart van België. De commissie bestond uit 10 geologen en drie functionarissen. De aanstelling van Dupont op deze post riep heel wat weerstand op, onder meer van [[Dewalque, Gilles-Joseph-Gustave (1826-1905)|Gustave Dewalque]]. Al in 1885 werd het krediet voor de voortzetting van het kaartproject verworpen en het project werd geschorst en overgedragen aan de Mijnadministratie. Een ander gevolg van de wetenschappelijke controverse was een splitsing van de [[Société géologique de Belgique]]. In februari 1887 werd in Brussel een tweede genootschap opgericht, de [[Geologica Belgica|Société belge de Géologie, de Paléontologie et d'Hydrologie]].<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 260.</ref> Een andere reden voor deze splitsing tussen geologen en paleontologen was het vraagstuk van de evolutietheorie.<ref>VANPAEMEL Geert, "De darwinistische revolutie", in {{Halleux 1}} p. 265.</ref>
Een ander gevolg van deze oppositie was een afscheiding van de [[Société géologique de Belgique]]. In februari 1887 werd er in Brussel een tweede genootschap opgericht namelijk de [[Société belge de Géologie, de Paléontologie et d'Hydrologie]].<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 260.</ref> <br/>
+
 
Een andere reden voor deze splitsing tussen geologen en paleontologen was het vraagstuk van de evolutietheorie.<ref>VANPAEMEL Geert, "De darwinistische revolutie", in {{Halleux 1}} p. 265.</ref>
+
<br/>In juni 1887 trok Dupont op eigen kosten naar Boma in Congo om in deze regio geologische observaties uit te voeren. Hij was terug in België op 16 februari 1888.
In juni 1887 trok hij op eigen kosten naar Boma in Kongo om in deze regio geologische observaties uit te voeren. Hij was terug in België op 16 februari 1888.
+
 
Hij werd op 15 december 1866 benoemd tot corresponderend lid van de [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Académie royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles]] en effectief lid op 15 december 1869. Hij was directeur van de Academie in 1884 en voorzitter van de Klasse Wetenschappen in 1884 en in 1898.
+
<br/>Dupont werd op 15 december 1866 benoemd tot corresponderend lid van de [[Académie royale des sciences des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique - Koninklijke Vlaamse Academie van België voor wetenschappen en kunsten|Académie royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles]] en effectief lid op 15 december 1869. Hij was directeur van de Academie in 1884 en voorzitter van de Klasse Wetenschappen in 1884 en in 1898.
In 1913 werd een borstbeeld van Dupont opgesteld in het [[Koninklijk Natuurhistorisch Museum]].<ref>STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 261.</ref><br/>
+
 
Hij overleed te Cannes op 30 januari 1841. <br/>
+
<br/>Dupont overleed te Cannes op 31 maart 1911. In 1913 werd een borstbeeld van Dupont opgesteld in het [[Koninklijk Belgisch instituut voor natuurwetenschappen - Institut royal des sciences naturelles de Belgique|Koninklijk Natuurhistorisch Museum]].<ref>STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 261.</ref>
 +
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
===Werken===
 
===Werken===
 
Het oeuvre van Dupont was omvangrijk.
 
Het oeuvre van Dupont was omvangrijk.
De eerste jaren van zijn onderzoek waren gericht op de kalksteenafzettingen uit het Carboon en op het onderzoek van grotten in de valleien van de Lesse en de Maas.<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 5.</ref>
+
De eerste jaren van zijn onderzoek waren gericht op de kalksteenafzettingen uit het Carboon en op het onderzoek van grotten in de valleien van de Lesse en de Maas.<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 5.</ref>
 
In 1860 tijdens de vergadering van de Société géologique de France, wees Édouard Dupont met zijn ''Théorie des lacunes'' op het bestaan van een bijzondere sedimentatie, teruggevonden op bepaalde plaatsen in meren uit het Carboon. Deze theorie heeft geleid tot een sterke oppositie van Gustave Dewalque en werd door Dorlodot een kwart eeuw later beslist in het voordeel van Dewalque.<ref>GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in {{Halleux 1}} p. 279.</ref>
 
In 1860 tijdens de vergadering van de Société géologique de France, wees Édouard Dupont met zijn ''Théorie des lacunes'' op het bestaan van een bijzondere sedimentatie, teruggevonden op bepaalde plaatsen in meren uit het Carboon. Deze theorie heeft geleid tot een sterke oppositie van Gustave Dewalque en werd door Dorlodot een kwart eeuw later beslist in het voordeel van Dewalque.<ref>GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in {{Halleux 1}} p. 279.</ref>
Dupont schonk het Museum twee publicaties : in 1875 de ''Annales du Musée royal d'Histoire naturelle de Belgique'' en in 1882 de ''Bulletin du Musée royal d'Histoire naturelle''. Tijdens de ontwikkeling van de geologische kaart, participeerde hij aan de verklarende teksten bij de kaarten.<ref> STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 259.</ref>
+
Dupont schonk het Museum twee publicaties : in 1875 de ''Annales du Musée royal d'Histoire naturelle de Belgique'' en in 1882 de ''Bulletin du Musée royal d'Histoire naturelle''. Tijdens de ontwikkeling van de geologische kaart, participeerde hij aan de verklarende teksten bij de kaarten.<ref> STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 259.</ref>
 
Hij was in 1865 de eerste die gedetailleerde geologische kaarten opstelde van de regio Dinant. Hij bedacht in 1893 een stratigrafische schaal van de kalkafzettingen uit het Devoon, deze werd ''Dinantien'' genoemd.
 
Hij was in 1865 de eerste die gedetailleerde geologische kaarten opstelde van de regio Dinant. Hij bedacht in 1893 een stratigrafische schaal van de kalkafzettingen uit het Devoon, deze werd ''Dinantien'' genoemd.
 
Hij publiceerde in 1889: ''Lettres sur le Congo: Récit d'un voyage scientifique entre l'embouchure du fleuve et le confluent du Kasaï'', waarin hij zijn observaties opnam.  
 
Hij publiceerde in 1889: ''Lettres sur le Congo: Récit d'un voyage scientifique entre l'embouchure du fleuve et le confluent du Kasaï'', waarin hij zijn observaties opnam.  
Line 34: Line 37:
  
 
===Publicaties===
 
===Publicaties===
*Lijst met publicaties in: STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 28-57. <br/>
+
*Lijst met publicaties in: STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 28-57. <br/>
 
<br/>
 
<br/>
 
===Bibliografie===
 
===Bibliografie===
*STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, p. 1-57.
+
*STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FRANCOISDUPONTEdouardARB_19658341.pdf "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique"], in ''Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique'', vol. 131, 1965, 1-57.
*STOCKMANS, François, [http://www2.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 255-261.
+
*STOCKMANS, François, [http://www.academieroyale.be/academie/documents/FichierPDFBiographieNationaleTome2095.pdf#page=131 "Dupont, (Édouard-François)"], in ''Biographie Nationale'', vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 255-261.
*GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in {{Halleux 1}} p. 279-281.
+
*GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in {{Halleux 1}}, 279-281.
*VANPAEMEL Geert, "De darwinistische revolutie", in {{Halleux 1}} p. 265. <br/>
+
*VANPAEMEL, Geert, "De darwinistische revolutie", in {{Halleux 1}}, 265.
 +
*Vanpaemel, Geert, "Gustave Dewalque en de crisis van de Belgische Geologie op het einde van de negentiende eeuw", in: ''Actes du 13e Congrès Benelux d'Histoire des Sciences'', 1996, 171-183.
 
<br/>
 
<br/>
===Notes===
+
 
 +
===Noten===
  
 
<references/>
 
<references/>

Latest revision as of 15:28, 6 August 2021

Dupont, Édouard-François (1841-1911)

Geoloog, paleontoloog en prehistoricus, geboren te Dinant op 31 januari 1841 en overleden te Cannes op 31 maart 1911.

Biografie

Édouard-François Dupont werd geboren op 31 januari 1841 en groeide op in een intellectueel milieu. Zijn grootvader aan moederszijde Burton was notaris in Philippeville. Zijn vader, een advocaat, was amateurverzamelaar van fossielen uit het Carboon in de regio Dinant. Hij onderhield regelmatige contacten met de paleontoloog Laurent-Guillaume De Koninck.[1]


Édouard Dupont werd doctor in de natuurwetenschappen aan de Universiteit van Leuven, maar het was zijn ontmoeting met Jean-Baptiste d’Omalius d’Halloy die zijn wetenschappelijke carrière beïnvloedde en de poorten opende naar de geologie.[2] Op 27-jarige leeftijd volgde hij Bernard du Bus de Gisignies op als directeur van het Koninklijk Natuurhistorisch Museum. Duponts werd benoemd bij Koninklijk Besluit van 4 april 1868 en hij bleef op post tot 30 november 1909. Hij voerde heel wat veranderingen door in deze instelling. Het Museum was op dat moment gevestigd in de lokalen van het oude paleis van prins Karel van Lotharingen. Dupont verkreeg een stijging van het kader en het personeel en richtte nieuwe wetenschappelijke afdelingen op.


Met zijn reorganisatie van de expositieruimtes voerde Dupont een grondige koerswijziging van het museum door. Hij voegde en didactisch aspect toe: er werden labels en nota's toegevoegd aan de stukken zodat de wetenschappen toegankelijker werden voor het grote publiek. In 1875 werden 11 zalen geopend voor het publiek.[3] Een aantal zalen werden gewijd aan vogels, andere moesten de fossiele beenderen, opgegraven tijdens de vestingswerken in Antwerpen, in de verf zetten. Drie andere zalen waren gewijd aan het Kwartair. In deze zalen werden de mammoet van Lier, de Coelodonte antiquitatis en de Hippopotamus major geëxposeerd. Dupont stelde eveneens zijn paleontologische en speleologische ontdekkingen ten toon.[4] Duponts doel was het oprichten van een nationaal museum. Hij stelde stalen tentoon als vergelijkingsmateriaal ten behoeve van amateurverzamelaars. Met het oog op het verrijken van de collecties, moedigde hij de wetenschappelijke exploratie in België aan. In 1891 werden de collecties overgebracht naar de lokalen van de oude Rijksplantentuin, waarin in 1905 een nieuwe vleugel werd opgericht om hier de Belgische fauna te exposeren.


Op 7 juni 1870 werd de wet ondertekend, waarmee de Botanische Tuin van de Société royale d’horticulture de Belgique werd verworven door de Belgische Staat. Op voorstel van Barthélémy-Charles-Joseph Du Mortier werd één maand later het herbarium van Carl Friedrich Philipp von Martius aangekocht en gedeponeerd in het Koninklijk Natuurhistorisch Museum. Dit kaderde in de wens van Dupont om alle natuurwetenschappen te groeperen in dezelfde instelling. Deze planten bleven in het Museum tot in 1877, waarna het herbarium overgebracht werd naar de Rijksplantentuin. In de vroege jaren 1880 arriveerden de eerste, door Duponts assistent Louis de Pauw gemonteerde iguanodons van de mijnsite Bernissart. Dupont was met de directeur van de mijn akkoord gegaan over de schenking van de dinosauriërs in ruil voor de expertise van zijn medewerkers bij de opgraving en berging van de fossiele beenderen. In 1883 volgde de eerste publiekstentoonstelling van de 'Belgische dino's'.


Op 1 mei 1875 werd Édouard Dupont benoemd tot directeur van de Rijksplantentuin, deze functie combineerde hij één jaar lang met de functie van Museumdirecteur, de combinatie bleek echter te zwaar voor één persoon. Hij werd in 1876 opgevolgd door François Crépin.


Op 19 juli 1878 nam Dupont de leiding op zich van een administratieve commissie opgericht door een regeringsbesluit, met als doel het opstellen van een geologische kaart van België. De commissie bestond uit 10 geologen en drie functionarissen. De aanstelling van Dupont op deze post riep heel wat weerstand op, onder meer van Gustave Dewalque. Al in 1885 werd het krediet voor de voortzetting van het kaartproject verworpen en het project werd geschorst en overgedragen aan de Mijnadministratie. Een ander gevolg van de wetenschappelijke controverse was een splitsing van de Société géologique de Belgique. In februari 1887 werd in Brussel een tweede genootschap opgericht, de Société belge de Géologie, de Paléontologie et d'Hydrologie.[5] Een andere reden voor deze splitsing tussen geologen en paleontologen was het vraagstuk van de evolutietheorie.[6]


In juni 1887 trok Dupont op eigen kosten naar Boma in Congo om in deze regio geologische observaties uit te voeren. Hij was terug in België op 16 februari 1888.


Dupont werd op 15 december 1866 benoemd tot corresponderend lid van de Académie royale des Sciences et Belles-Lettres de Bruxelles en effectief lid op 15 december 1869. Hij was directeur van de Academie in 1884 en voorzitter van de Klasse Wetenschappen in 1884 en in 1898.


Dupont overleed te Cannes op 31 maart 1911. In 1913 werd een borstbeeld van Dupont opgesteld in het Koninklijk Natuurhistorisch Museum.[7]


Werken

Het oeuvre van Dupont was omvangrijk. De eerste jaren van zijn onderzoek waren gericht op de kalksteenafzettingen uit het Carboon en op het onderzoek van grotten in de valleien van de Lesse en de Maas.[8] In 1860 tijdens de vergadering van de Société géologique de France, wees Édouard Dupont met zijn Théorie des lacunes op het bestaan van een bijzondere sedimentatie, teruggevonden op bepaalde plaatsen in meren uit het Carboon. Deze theorie heeft geleid tot een sterke oppositie van Gustave Dewalque en werd door Dorlodot een kwart eeuw later beslist in het voordeel van Dewalque.[9] Dupont schonk het Museum twee publicaties : in 1875 de Annales du Musée royal d'Histoire naturelle de Belgique en in 1882 de Bulletin du Musée royal d'Histoire naturelle. Tijdens de ontwikkeling van de geologische kaart, participeerde hij aan de verklarende teksten bij de kaarten.[10] Hij was in 1865 de eerste die gedetailleerde geologische kaarten opstelde van de regio Dinant. Hij bedacht in 1893 een stratigrafische schaal van de kalkafzettingen uit het Devoon, deze werd Dinantien genoemd. Hij publiceerde in 1889: Lettres sur le Congo: Récit d'un voyage scientifique entre l'embouchure du fleuve et le confluent du Kasaï, waarin hij zijn observaties opnam. Zijn belangrijkste onderzoeksdomeinen waren: de Carboon rotsen in België, de Devoonriffen tussen Samber en Maas en de prehistorie.

Publicaties


Bibliografie

  • STOCKMANS, François, "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique", in Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, vol. 131, 1965, 1-57.
  • STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 255-261.
  • GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia/La Renaissance du livre, 2001, vol. 1, 279-281.
  • VANPAEMEL, Geert, "De darwinistische revolutie", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia/La Renaissance du livre, 2001, vol. 1, 265.
  • Vanpaemel, Geert, "Gustave Dewalque en de crisis van de Belgische Geologie op het einde van de negentiende eeuw", in: Actes du 13e Congrès Benelux d'Histoire des Sciences, 1996, 171-183.


Noten

  1. STOCKMANS, François, "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique", in Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, vol. 131, 1965, p. 4.
  2. STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 256.
  3. STOCKMANS, François, "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique", in Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, vol. 131, 1965, p. 5.
  4. STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel: Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 257.
  5. STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 260.
  6. VANPAEMEL Geert, "De darwinistische revolutie", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia/La Renaissance du livre, 2001, vol. 1 p. 265.
  7. STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 261.
  8. STOCKMANS, François, "Notice sur Édouard, François Dupont, membre de l’Académie royale de Belgique", in Annuaire de l’Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, vol. 131, 1965, p. 5.
  9. GROESSENS Éric, GROESSENS-VAN DYCK Marie-Claire, "De geologie", in Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer (red.), Geschiedenis van de wetenschappen in België 1815-2000, Brussel: Dexia/La Renaissance du livre, 2001, vol. 1 p. 279.
  10. STOCKMANS, François, "Dupont, (Édouard-François)", in Biographie Nationale, vol. 37, Brussel : Établissements Émile Bruylant, 1971, kol. 259.